Minder machteloos bij kinder mishandeling en huiselijk geweld

KNMG-meldcode uitgebreid met volwassenengeweld

Kindermishandeling en huiselijk geweld tegen volwassenen – het zijn situaties die iedereen wil voorkomen, maar waar omstanders zich vaak machteloos bij voelen. Ook artsen. U ziet signalen, maar zou het echt zo ernstig zijn? En rechtvaardigt dit ingrijpen van buitenaf? De nieuwe KNMG-meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld helpt artsen bij het maken van deze afwegingen.

Kinderen die bedreigd of mishandeld worden, verkeren vaak in een afhankelijkheidspositie. Dit geldt ook voor volwassenen die in de huiselijke kring geweld ervaren. Artsen zijn door hun contact met de patiënt en diens familie vaak bij uitstek in de positie om kindermishandeling en huiselijk geweld tegen volwassenen te signaleren en aan te pakken. De KNMG ondersteunt artsen bij het beantwoorden van de centrale vraag: wanneer, bij wie en hoe trek ik aan de bel?

Stappenplannen

De kern van de nieuwe KNMG-meldcode wordt gevormd door twee stappenplannen voor kindermishandeling en volwassenengeweld. Een arts moet alle stappen overwegen voordat hij zo nodig tot een melding aan het AMK of SHG komt. Het (anoniem) vragen van advies aan AMK of SHG is altijd een must. Bij voorkeur vraagt de arts ook advies aan een deskundige collega. Zo mogelijk spreekt de arts met betrokkenen en zo nodig overlegt hij met andere professionals. Vervolgens bepaalt de arts of melding moet volgen of (nog) niet. De stappenplannen geven daarvoor criteria. Een melding is en blijft een uiterste optie, primair richt de meldcode zich op het organiseren van hulp.

Volwassenengeweld

Deze meldcode is een uitbreiding van de al bestaande meldcode kindermishandeling uit 2008. Het nieuwe onderdeel betreft geweld waar uitsluitend volwassenen als slachtoffer bij betrokken zijn, zoals partnergeweld of ouderenmishandeling. De aanpak van dergelijk ‘volwassenengeweld’ is vergelijkbaar met die van kindermishandeling, maar verschilt op het punt van informatieverstrekking aan derden zonder toestemming. Weigert een volwassen slachtoffer weloverwogen toestemming voor een melding, dan is vanuit de optiek van het beroepsgeheim van de arts en het zelfbeschikkingsrecht van de volwassene meer terughoudendheid geboden dan bij kindermishandeling.

Hulp en bescherming voor kwetsbare mensen

De KNMG loopt met deze uitbreiding van de meldcode vooruit op de politieke plannen voor een Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze treedt naar verwachting dit jaar in werking. Instellingen en zelfstandig werkzame professionals in onder andere de gezondheidszorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en jeugdzorg moeten dan gaan werken volgens een meldcode waarin stapsgewijs wordt aangegeven hoe met signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling wordt omgegaan. Vooruitlopend op de wet heeft de overheid een Basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling ontwikkeld (www.meldcode.nl). De KNMG-meldcode is in lijn gebracht met dit landelijke model en biedt zo de beste kans om als arts bij te dragen aan adequate en passende hulp en bescherming van kwetsbare mensen.

Artsen zijn bij uitstek in de positie
om te signaleren en aan te pakken

Patiënt vermoedelijke pleger

In de meldcode is uitdrukkelijker opgenomen dat artsen óók stappen moeten ondernemen als hun patiënt niet het slachtoffer, maar de vermoedelijke pleger is of kan worden van kindermishandeling
of volwassenengeweld.

Bescherming voor arts

Uit onderzoek blijkt dat professionals veel steun hebben aan een meldcode en drie keer vaker ingrijpen als zij over een meldcode beschikken. Zo kunnen kindermishandeling en huiselijk geweld beter worden tegengegaan en slachtoffers beter worden geholpen. Met de nieuwe meldcode wil de KNMG u de nodige houvast bieden, maar ook bescherming. Als u een klacht zou krijgen over uw optreden, kunt u verwijzen naar uw verplichtingen op grond van de meldcode en hoeft u, als u de zorgvuldigheidseisen in acht heeft genomen, niet te vrezen voor gegrondverklaring van de klacht.