Poep medicijn voor clostridiumbacterie

In het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam zijn vier patiënten met door clostridium veroorzaakte diarree behandeld met ontlasting van een gezond familielid.

Bij de zieke patiënt is na het spoelen van de dikke darm voorafgaand aan  de coloscopie, de feces ingespoten. Binnenkort hopen de afdelingen Maag-Darm-Leverziekten en Infectie­ziekten in het AMC te starten met een trial om de effecten van deze behandeling te vergelijken met de reguliere antibioticumbehande­ling.

Patiënten die zijn besmet met de ziekenhuisbacterie Clostridium difficile, kunnen langdurig ziek zijn ten gevolge van hardnekkige diarree. Antibiotica slaan bij een deel van deze patiënten niet aan, waardoor zij soms wekenlang geïsoleerd worden verpleegd. Dr. Josbert Keller, maag-, darm- en leverarts in opleiding in het AMC (tijdelijk werkzaam in het Slotervaartziekenhuis) over de resultaten: ‘Na de behandeling met de poep was de diarree bij drie van de vier patiënten na vier dagen verdwenen en na tien dagen mochten ze uit de isolatie. Bij de vierde patiënt hebben we de behandeling een keer moeten herhalen. We moeten er wel bij vermelden dat therapieresistente clostridium­infectie vaker bij oudere patiënten met veel comorbiditeit voorkomt. Eén patiënt is toch overleden aan iets anders en een andere patiënt is nog opgenomen.’

Het effect van de behandeling is kolonisatie van de darm met een gezonde ‘normale flora’, waardoor een belangrijk host defense mechanism wordt hersteld. Tevens is de hypothese dat er een direct bactericide-effect van de normale flora tegen de clostridiumbacterie bestaat. Microbioloog Ed Kuijper van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) omschrijft de nieuwe behandeling van clostridium als ‘zeer interessant voor die groep patiënten die slecht op antibiotica en andere middelen reageren en veelvuldig diarree blijven houden’. Kuijper: ‘De behandeling bestaat al meer dan tien jaar, vooral de Zweden en Noren voeren die uit. Deze bijzondere behandeling is weer actueel geworden, omdat er in 2003 een nieuwe variant van C. difficile is ontdekt in Canada, die nog vaker dan de andere typen aanleiding geeft tot recidiverende diarree. In Canada gebruiken artsen deze ‘transplantatie’ met ontlasting alleen als laatste redmiddel. Het is belangrijk dat er nu goed wetenschappelijk onderzoek naar wordt gedaan.’

Sinds april 2005 is de bacterie C. difficile PCR Ribotype 027 bij ten minste 192 patiënten in ons land geconstateerd door het referentielaboratorium van het LUMC. Kuijper vertelt dat de situatie niet langer zorgelijk is. ‘Doordat na de ontdekking heel snel een goed surveillancesysteem voor de herkenning en bestrijding van deze infectie is opgezet door het RIVM en het LUMC, is de situatie beheersbaar geworden.’ << Dana  Ploeger