Eigenbelang

Als eerstejaars economiestudent maakte ik al kennis met de medische wetenschap. William Harvey, lijfarts van Charles I en ontdekker van de bloedsomloop, bleek een inspirator voor François Quesnay, de Franse hofarts die doorgroeide tot econoom. Quesnay baseerde zijn theorie van de geldomloop op experimenten met de bloedsomloop. Terzijde: hij is ook de bedenker van het ‘laisser faire, laisser aller’. Dokters die klagen over domme economen moeten dus een beetje op hun woorden passen.

Die bloedsomloop heeft mij in alle eerlijkheid nooit zo kunnen boeien, en dat geld moet rollen wist mijn tante ook. Maar onlangs werd mijn belangstelling alsnog gewekt. Eén van mijn klinisch chemici begon erover en legde mij uit dat bloedtransfusie kostbaar, vaak ineffectief en risicovol is. We konden tonnen besparen met een doelmatiger bloedbeleid op basis van de ‘Bernhovennorm’ (een goed uitvoerbaar transfusieprotocol). Dat is snel verdiend, zou je zeggen. De bloedcommissie was voor, ik was voor, doen dus.

We zijn een jaar verder. De Bernhovennorm is overgenomen, maar er wordt niet naar gehandeld. Bloed wordt nog even kwistig toegediend als tevoren. Een aderlating voor de ziekenhuisfinanciën. Gewoonte wint het van het ziekenhuisbelang.

Als we de aanvragers van bloed nu voor hun bloedzakjes laten betalen, opperde ik. Dat schijnt geen goed voorstel te zijn. Alleen een econoom kan zoiets bedenken. En dat terwijl de bekendste Nederlandse arts aller tijden toch vooral beroemd is geworden met zijn epistel over de deugd van het eigenbelang: de Rotterdammer Bernard Mandeville, auteur van de Fable of the Bees, or, Private Vices, Publick Benefits.

Hugo Keuzenkamp, lid van de raad van bestuur van het Westfriesgasthuis

Meer bijdragen van de rubriek Veldwerk