Toetsingscommissie

Laatst was ik als oudere arts betrokken bij een euthanasie die werd uitgevoerd door een jongere arts, wier hand ik, in figuurlijke zin, vasthield tijdens het gebeuren. Na enige tijd ontving zij de vrijspraak, waarin echter op strenge toon om uitleg werd gevraagd over het gebruik van medicatie die buiten de voorschriften viel.

Oei! We zagen haar al geboeid afgevoerd worden langs een haag van flitsende persfotografen, naast een norse rechercheur die haar hoofd ruw omlaag duwde voordat ze de politiewagen in stapte, na een laatste smachtende blik op de vrijheid. We beloofden trouw te schrijven en zochten alvast een recept op voor het bakken van een cake met vijl.

Maar toen we beter lazen, viel het allemaal erg tegen. De commissie vroeg zich af waarom er pentobarbital was gebruikt in plaats van de protocollaire fenobarbital, of precies omgekeerd, daar wil ik vanaf wezen.

Deze aandacht voor zo’n klein detail schiep de indruk dat men daar in die commissies uitermate scherp oordeelt over de gemelde levensbeëindigingen. Dat wil zeggen: als zo’n commissie vindt dat iets goed is gegaan, dan ís het ook goed gegaan.

Deze prettige indruk werd op pijnlijke wijze ontzenuwd door het verslag van een euthanasiecasus in de NRC van 4 februari te vergelijken met het verslag dat de Toetsingscommissie over deze casus op internet plaatste. Het ging om een vrouw die jong dementeerde, die haar euthanasiewens schriftelijk en mondeling herhaaldelijk vaststelde, die ernstig leed onder haar dementie en die te lang wachtte met daadwerkelijk om euthanasie vragen. Althans, dat vond de eerste geraadpleegde SCEN-arts. De tweede SCEN-arts werd door de echtgenoot aangedragen, omdat hij verwachtte dat zij de euthanasie wél zou goedkeuren. Hij had haar namelijk over het onderwerp horen spreken op een workshop van de NVVE. De Toetsingscommissie stelt in haar verslag dat deze tweede SCEN-arts niet optrad in het kader van een een-tweetje met de huisarts. Nee, maar wel met de echtgenoot. Er zijn nu twee vervelende mogelijkheden: of de betrokkenen hebben de Toetsingscommissie belazerd, of de Toetsingscommissie heeft de herkomst van de tweede SCEN-arts met opzet weggelaten. Overigens vermeldt de Toetsingscommissie dat deze tweede SCEN-arts ‘was gevraagd vanwege haar expertise op het gebied van dementie en euthanasie’. Boeiende kwalificatie, maar op welke planeet heeft zij deze kennis ontwikkeld?

Als dit zorgvuldig was,
ben ik een dochter van de paus

Er stond nog meer in de krant dat niet in het verslag van de Toetsingscommissie is terug te vinden. De vrouw kreeg heimelijk slaapmedicatie, voorafgaand aan de levensbeëindiging. Toen de huisarts vervolgens een infuus wilde inbrengen, stribbelde zij tegen, en dat verzet smoorde hij met Dormicum.

Opnieuw geldt het dilemma: of de betrokkenen hebben deze lastige feiten weggehouden van de Toetsingscommissie. Of de Toetsingscommissie houdt die feiten weg van ons.

Ik weet niet goed of je deze klungelige ontsnapping uit de klauwen van dementie als misdadig moet beschouwen. De jarenlange voorgeschiedenis doet daar beslist niet aan denken. Er was, zo blijkt uit de krant, veel wat de Toetsingscommissie misschien niet wist, maar ze wist wel voldoende om te kunnen inzien dat het predicaat ‘zorgvuldig’ bij dit gehannes een gotspe is. Als dit zorgvuldig was dan ben ik een dochter van de paus.

De Toetsingscommissie wekt door dit bizarre oordeel de ondermijnende indruk dat zij op een volstrekt ongefundeerde wijze meent voor het veld uit te moeten marcheren op het punt van euthanasie bij gevorderde dementie. Zij lijkt niet te beseffen welk een enormiteit hier wordt goedgepraat.

Meer bijdragen van de column Zonder handschoenen