Leren leven

De natte droom van elke man boven de 60 is het Antonius-ziekenhuis in het Duitse plaatsje Gronau. Daar worden jaarlijks twaalfhonderd prostaten verwijderd met behulp van de Da Vinci-robot. Niet voor niets hebben ze zichzelf Prostate Centre Europe genoemd, het walhalla van de prostaatkankerbehandeling. Met afstand volgt het buurtziekenhuis bij jou om de hoek. Elke patiënt krijgt in Gronau een vipbehandeling met een rondleiding, inclusief de mogelijkheid om te zien hoe de ingreep bij iemand anders wordt verricht. Een chirurg legt uit hoe hij vroeger in een ander ziekenhuis werkte, waar het vreselijk slordig aan toe ging. Zelfs met een loep wilden zijn voormalige collega’s niet werken. Ze deden maar wat. Is het dan een wonder dat de patiënten allemaal incontinent worden? In een moment van opperste intimiteit vertrouwt de chirurg de arme man die zojuist hoorde dat hij prostaatkanker heeft, nog toe: ‘Ik ben nog maar een beginneling. Ik heb pas zeshonderd operaties gedaan.’ Pardon? Ik zou wel eens willen weten hoeveel urologen in Nederland dat aantal halen. Natuurlijk voel je je daar in Gronau veilig. De optelsom lijkt duidelijk: prostaat weg, kanker weg.

Er zijn nog maar weinig mannen die tegenwoordig niet van prostaatkanker gehoord hebben. Mij als voorbeeld nemend van hoe je het niet moet doen, laten mijn vrienden regelmatig hun PSA bepalen en zelfs als die slechts 3 is, zijn ze niet overtuigd dat ze helemaal veilig zijn. Nee, Gronau. Daar glimt en blinkt alles. Ik denk dat als je geopereerd moet worden, het daar heel goed gebeurt, maar we weten dat een operatie lang niet altijd nodig is. Er zijn meer behandelingen en ze onderdrukken effectief de verdere groei van het gezwel. Iemand die in Gronau is geweest voor een consult schrijft op de lotgenotenpagina van www.prostaat.nl: ‘Die Da Vinci-robot is duur en moet terugverdiend worden.’ De keuze wordt al snel in de richting van een operatie gemasseerd.

Er is vaak gediscussieerd over de vraag of kanker door een virus wordt veroorzaakt. Daar heeft men voor de meeste kankersoorten geen bevestiging voor gevonden. Maar wel weet ik zeker dat kanker een virus ís. Het tast de manier waarop je denkt, je verwachtingen, je stemming aan, en ten slotte neemt het je lichaam en geest over. Te weinig wordt begrepen dat prostaatkanker steeds meer op een chronische aandoening lijkt met verschillende behandelmogelijkheden, elk met eigen voor- en nadelen. Zelf vierde ik op 24 december mijn tweede prostaatlustrum, ondanks het feit dat de kanker op het moment van ontdekking al buiten de prostaat zat.

Voor een chronische aandoening moet je hele andere dingen leren dan voor een fatale ziekte. In het laatste geval ben je het meest gebaat bij vaardigheden die je helpen je einde te aanvaarden, die je leren sterven. Bij een chronische aandoening heb je er met name veel aan om te leren leven met je aandoening, geduld te hebben. Daar werd ik vlak voor oudejaarsdag weer eens mee geconfronteerd. Ik heb wat metastasen in mijn botten en daarom moest ik van behandeling veranderen. Ik krijg nu weer de buikprik die ik ook al tien jaar geleden kreeg. Op 31 december zou de verpleegkundige komen om me mijn tweede prik te geven. Moest ik een PSA laten bepalen om te zien of de behandeling aanslaat? Maar ja, als de PSA niet omlaag is gegaan, zal mijn uroloog ongetwijfeld adviseren nog even drie maanden af te wachten. Hoewel ik nieuwsgierig was, had het geen zin en dus deed ik het niet. Ik laat me niet opjagen door de dood. Dat is iets – zo heb ik in de loop der jaren ontdekt – wat je kunt leren. Niet in Gronau.