De dokter en de krant - Bert Keizer

Tijdens mijn beginjaren in het verpleeghuis zaten we midden in de aidsepidemie. Op de vraag of ik
de aidsliteratuur wel bijhield, was mijn laconieke antwoord altijd: als ze het kunnen genezen dan lees ik dat wel in de krant. En verdomd, een paar jaar later stond het ook echt in de krant. Het was een interview met Joep Lange, jammerlijk omgekomen bij de vliegramp in Oekraïne, waarin hij vertelde over de triple therapy. Mijn eerste reactie was: roep nou niet zoiets in een krant, want dat geeft valse hoop.

Maar het was geen valse hoop, het was het begin van het einde van aids als een dodelijke ziekte. Helaas is het uitzonderlijk dat medisch nieuws op verantwoorde wijze in de lekenpers terechtkomt. Daarom ging de jaarlijkse NTvG-dag dit keer over het thema ‘Medisch nieuws: waan of waar?’ Er werd geargumenteerd door medische auteurs, persvoorlichters, journalisten van de NOS en de Volkskrant en een verrassende ontvangster van medisch nieuws, Tessa van de Berg, MS-patiënte.

Ik begreep uit de vele betogen dat het eigenlijk een godswonder mag heten als een medisch nieuwsfeit ongehavend op de voor-pagina belandt. De route van lab naar wetenschappelijk tijdschrift naar persbureaus naar radio en tv en dagbladpers gaat over zo veel stations dat het Chinese whispers wordt waarin ‘eigenlijk geen werkzaam middel tegen dementie’ langzaam wordt omgetoverd in ‘eindelijk een werkzaam middel tegen dementie!’ Medisch nieuws is nu eenmaal doortrokken met hoop en vrees en dan is het vrijwel onmogelijk om de zaak zuiver te houden. Een niet gering probleem bij dit alles is dat
de wetenschapper die nieuws aanlevert en de journalist die het artikel schrijft niet gekend worden in de kop die er boven wordt geplaatst. Dus als iemand een klein stapje voorwaarts rapporteert in bijvoorbeeld immuuntherapie dan wordt de kop ‘Doorbraak in immuuntherapie’ hetgeen onjuist is.

Tessa van de Berg heeft als MS-patiënte een strategie gevonden om zich niet door nieuws van de wijs te laten brengen: niks van aantrekken. Ze filtert het zo goed mogelijk en de vrienden om haar heen helpen haar daarbij door niet meteen te bellen bij ‘doorbraken’. Soms dringt er toch een verdwaald projectiel door de afweer heen, waartegen zij zich wapent door alleen naar haar neuroloog te luisteren. In dit kader wees zij op het recente nieuws in The Guardian onder de kop ‘Paralyzed man walks again after pioneering surgery’, waarin een man met een dwarslesie ontegenzeggelijk weer wat mobiliteit kreeg in zijn benen. Haar commentaar was dat de fanfare rond een dergelijk stapje onzegbaar leed veroorzaakt bij duizenden dwarslaesiepatiënten die zich na een lange worsteling eindelijk met hun leven als rolstoeler hebben verzoend en die nu een gekmakende blik wordt vergund in een toekomst die ze net van zich hadden afgezet. Enigszins wijzer en niet eens veel verdrietiger keerden wij
huiswaarts.

Bert Keizer is specialist ouderengeneeskunde