Reflectie

Het spanningsveld  tussen de wensen en verwachtingen van de medewerker(s) én de alsmaar veranderende organisatie is tevens het werk- en speelveld van de bedrijfsarts. Van deze spanningsvolle wereld wordt  regelmatig verslag gedaan in de vorm van vaak amusante en uiterst lezenswaardige boekwerkjes.

‘Hoe word ik een rat?’ van Joep Schrijvers is zo’n boekje. Het gaat over het konkelen, streken uithalen en samenzweren in de organisatie. Wie spant met wie samen? Wie manipuleert wie, waartoe en hoe? Schrijvers laat zien dat mensen die vertrouwen op de formele verhoudingen, veelal bedrogen uitkomen.

Ondergrondse politieke machtsspelletjes spelen een minstens zo grote rol. De wereld van de ongeschreven regels van het spel dus. Daarnaast trekt hij - mijns inziens zeer terecht - van leer tegen de zogenaamde ‘verbraving’ in organisaties. Veel medewerkers worden aangezet tot ‘positieve’ zaken als ontwikkeling, samenwerking, bezieling, vakmanschap. Maar hun ervaring (van gepiepel) staat er vaak haaks op. En dat is dikwijls een bittere en verwarrende ervaring.

Een andere absolute aanrader is ‘Intensieve Menshouderij’ van Jaap Peters en Judith Pouw. De auteurs beschrijven de frappante parallel tussen de ‘intensieve landbouw’ en de wijze waarop de huidige ‘intensieve organisatie’ wordt gerund. In deze door MBA-taal gestuurde organisatievorm mogen medewerkers ook niet meer scharrelen (lees: een aantal taken uitvoeren), maar moeten ze ‘productie draaien’. Bij het ‘uitmelken’ draait alles om beheersing: targets, deadlines, score cards en performancemetingen. De centrale stelling van Peters en Pouw is dat ‘mensen niet ziek worden van werken, maar wel van de wijze waarop het werk tegenwoordig is georganiseerd’. Kijk, dát biedt nog eens stof tot reflectie, nietwaar? Zeker als bedrijfsarts.

Dolf Algra, de bedrijfsarts