Gedempte verkiezingskoorts

Aanvullend hoofdredactioneel

Toen de papieren versie van Medisch Contact afgelopen maandag ter perse ging, werd een van de lijsttrekkers naarwie ik in mijn hoofdredactioneel verwees, Pim Fortuyn, vermoord. Twee weken geleden was hij in MC nog uitgebreid aan het woord. Aan de tand gevoeld zoals dat in een democratie hoort, met name over de plannen die hij had met de gezondheidszorg in Nederland (1). Over de oplossingen die hij in petto had – die van een ongebreidelde marktwerking in de zorg – heb ik mij in het hoofdredactioneel in dat nummer kritisch uitgelaten (2). Daar neem ik geen woord van terug. Het zijn slechts woorden. Die kunnen normaal gesproken niet doden. Pim Fortuyn maakte ook gretig gebruik van stevige woorden en zeker niet altijd even genuanceerd. Maar alleen gekken en dwazen trekken daaruit de verkeerde conclusies. Woorden worden kogels.

De in het blad en hieronder afgedrukte tekst van mijn hoofdredactioneel is dus deels achterhaald. Het geplande mediacircus is op een laag pitje gezet, de reclamegelden kunnen ergens anders aan worden besteed. De datum voor de verkiezingen blijft echter staan en de uitkomst is nog onvoorspelbaarder dan tevoren. Toch bepaalt deze ook in belangrijke mate de toekomst van de gezondheidszorg.

Het profiel van de waarschijnlijke dader draagt het risico in zich dat een hele politieke richting in Nederland ten onrechte in het beklaagdenbankje gezet wordt. Ik hoop echter van ganser harte dat we daardoor heen kunnen kijken en onze spreekwoordelijke nuchterheid het zal winnen. Fanatieke extremisten hebben bij mijn weten de wereld alleen maar onheil geschonken. Dat blijkt nu maar weer.

Referenties:

1. H. Maassen en J. Visser,

God zegene de greep

. Medisch Contact 17, jaargang 57. 2. B. Crul,

Gevaarlijke optie

. Medisch Contact 18, jaargang 57.

Verkiezingskoorts

(Hoofdredactioneel uit het blad van voor de aanslag)

Nog een paar nachtjes slapen en dan bent u weer verlost van die eindeloze reeks niet weg te zappen hoofden van lijsttrekkers op de televisie. Van de Soundmixshow tot aan Polsslag van Pia Dijkstra (vannacht) en van Paul de Leeuw, Ralph Inbar en Barend & Van Dorp tot aan Buitenhof. Show en politiek, waar ligt de grens? Naast alle heftig begeerde optredens in meer of minder serieuze programma’s, hebben de politieke partijen al voor ongeveer twee miljoen euro aan reclamezendtijd ingekocht. Vijf keer zoveel als vier jaar geleden. Niemand maalt erom. En het kan nog veel erger, weten we uit de Verenigde Staten. Maar het wordt hier aanstaande woensdag ongetwijfeld net zo spannend als anderhalf jaar geleden in Amerika. Ik snap daarom best dat de campagneleiders in deze nek-aan-nekrace alles uit de kast halen. De ene partij ontvangt de pers met open armen, de ander gooit journalisten bij de eerste de beste kritische vraag op straat.

Hoe de gezondheidszorg en dus uw werkomgeving daar wijzer van zal worden, is de vraag. Een vraag die niet alleen u als arts stelt. Ruim 45 procent van de kiezers beschouwt op dit moment gezondheidszorg als de belangrijkste kwestie.1 Vier jaar geleden was dat 37 procent. De verkiezingsbeloftes van toen zijn echter niet of onvoldoende nagekomen. Het ging in 1998 onder meer om meer geld, meer artsen en verpleegkundigen, minder gecijfer en meer zorg, meer efficiency, opruimen van de wachtlijsten, en de patiënt centraal in de zorg. U ziet het: de beloftes van toen zijn afgestoft en in een nieuw jasje weer in de etalage gezet. De PvdA belooft in haar ‘Contract met Nederland’ wederom de wachtlijsten op te lossen. Alle partijen zijn het met minieme nuances eens over: 1. vraagsturing in de zorg, 2. betere salariëring, 3. toegankelijkheid van de zorg, 4. acceptatieplicht van de zorgverzekeraar, 5. minder wachtlijsten, 6. basisverzekering met aanvullend pakket en 7. uitbreiding van de artsenopleidingen.2 De verschillen zitten in de non-discussie over de premie voor de basisverzekering: inkomensafhankelijk of nominaal? In eigen bijdragen? In wel of geen marktwerking?
Met alleen de verkiezingsprogramma’s zijn de verschillen moeilijk te vinden. Belangrijk is wie in de formatiebesprekingen de meeste invloed krijgt. Alleen al daarom is stemmen op 15 mei voor elke arts een must. Ook om aan te geven welke partij u straks beslist níet wilt laten regeren. Drie collega’s van u die vier jaar geleden in de Kamer plaatsnamen en toen ook door MC werden geïnterviewd3, spreken zich verderop in dit nummer uit over de stroperigheid van de afgelopen vier jaar en hoe het dan nu wel moet. Een stroperigheid waar een andere collega, minister Els Borst, zich ook regelmatig publiekelijk over heeft verbaasd. Iedereen wijst blijkbaar naar iedereen en wacht af.

Ik denk dat de gezondheidszorg straks weer beter naar haar eigen wetmatigheden moet gaan luisteren. Lees de ingezonden brief ‘

Missie

’ van de Friese internist Halma (blz. 730) en proef ook de passie van de

komende lichting huisartsen (blz. 742

). We moeten de oren niet te veel laten hangen naar de kretologie van de ministeries van VWS, Economische Zaken en Financiën over concurrentie, budgetten, marktwerking (NMa), formulieren, schriftelijke aanvragen en voorschriften. Nota’s en nog eens nota’s. Een meter daarvan - waaronder veel van door de overheid aangestuurde onderzoeksinstituten - heb ik het afgelopen jaar weer aan mijn indrukwekkende verzameling mogen toevoegen. Al dat papier helpt echter niet. Het zijn slechts uitvluchten om niet aan de slag te gaan, om geen beslissingen te nemen, om geen verantwoordelijkheid te dragen. Maar zo werkt het niet. In de gezondheidszorg mag je, zoals u weet, vaak helemaal niet wachten. Dat verdraagt de patiënt niet, de kiezer niet en u als professional ook niet, al gaat u het wachten bizar genoeg al bijna ‘gewoon’ vinden.

Laten we woensdag een parlement en indirect een regering kiezen die de dokters weer vertrouwt en die ze laat dokteren in plaats van administreren, onderhandelen en wachten. Een regering die eigen initiatief en creativiteit niet frustreert maar stimuleert, en die zich - het allerbelangrijkst - houdt aan afspraken en deadlines. In mijn huidige werk als hoofdredacteur is dat van levensbelang en blijkt het te kunnen. Waarom in de organisatie van de gezondheidszorg dan niet?

Referenties

1. Onderzoek in dertig Nederlandse wijken: Politiek leeft, de kiezer twijfelt, NRC Handelsblad 4 mei 2002, blz. 1.  2.

Matrix Gezondheidszorg

, Kring van Epidaurus, Erasmus Universiteit Rotterdam (

www.medischcontact.nl

of

www.eur.nlfggepidaurus

).  3. Otten RN.

De arts-politicus: vriend of vijand. Interview met Oudkerk, Buijs en Hermann

. Medisch Contact 1998; 18: 608-12.