Na de verkiezingen

Ze zijn gehouden, toch, de verkiezingen. De politieke partijen hadden zich door de geest van Fortuyn - en volgens mij in tegenspraak met zijn gedachtegoed - alsnog monddood laten maken. Uit opportunisme? Uit angst? Of toch uit piëteit? Onze minister Els Borst sprak vorige week als een wijze bewindsvrouw: ‘Juist nú moet de kiezer een heldere democratische keuze maken en daartoe moet die kiezer kunnen worden geïnformeerd.’ Maar het paternalisme van de gevestigde politici overheerste: ‘Wij, politici, weten wel wat goed voor jullie is.’ Dit alles verwoord in hun blijkbaar besmettelijke en doorgaans niet te duiden jargon.
Op het moment waarop ik dit schrijf, ken ik de verkiezingsuitslag nog niet. Maar bij een democratie horen mijns inziens geen langdurige radiostiltes. Medisch Contact is ooit opgericht om radiostiltes te omzeilen. Misschien dat ik als bewaker van dat erfgoed daarom zo alert ben op openheid. De daad van een fanatieke gek, die nu uit eigen lijfsbehoud ineens zijn tong verloren lijkt te zijn, mag die openheid niet tenietdoen.

Zodra Hare Majesteit de rituele dans van besprekingen met fractie- en andere voorzitters heeft voltooid, kan het spel op de wagen. Wie gaat met wie? Ik ben benieuwd of men daarbij echt lering zal trekken uit de afgelopen weken. Krijgt de gezondheidszorg de prominente plaats die alle partijen - toen ze hun verkiezingscampagnes nog openlijk mochten voeren - hartstochtelijk toezegden of zijn de eerste terugtrekkende bewegingen al zichtbaar?

Deze week in Medisch Contact alvast enkele thema’s die de onderhandelaars bij de formatie ter harte kunnen nemen. In zijn column presenteert LAD-voorzitter Evert Bais zijn lijstje met achterstallig onderhoud. Van de vermeende puinhopen neemt hij afstand. Maar wat te doen met de door Paars omarmde marktwerking? Met het oog op lagere prijzen, meer keuzevrijheid en daardoor een beter kwaliteit, moesten thuis- en kraamzorg concurreren, taxi’s elkaar de loef afsteken en werd de winkelsluitingswet opgeheven. Heeft u ook overspannen wijkverpleegkundigen, tobbende chauffeurs en doorgedraaide filiaalhouders op uw spreekuur gehad? De oogst van deze marktwerking bestaat uit minder kraamzorg, minder ritten per chauffeur en minder omzet. En meer personeelsproblemen. Het aantal winkels dat om 6 uur sluit, neemt weer toe.

De waakhond van deze operatie, de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), heeft in opdracht van de minister van Economische Zaken ook het oog laten vallen op onze publieke sector. Huisartsen die minder kunnen dokteren omdat ze moeten onderhandelen met een twintigtal zorgverzekeraars. ‘Grote onzin’, zegt ook voormalig secretaris-generaal Sweder van Wijnbergen en eertijds medebedenker op Economische Zaken op bladzijde 772. Samenwerken,

protocollen, behandelingsplicht en kwaliteit, het verhoudt zich economisch gezien allemaal niet met concurrentie en vrijemarktdenken. ‘Marktwerking met te weinig intelligentie’ noemt de hoogleraar economie het fijntjes.

Er moeten toch andere manieren zijn om u als arts te prikkelen om uw vak goed, goedkoop en consumentvriendelijk uit te oefenen? Daar hebt u toch geen marktwerking en geen NMa voor nodig? De meesten van u hebben er zelf profijt van om in een goed geoliede sector te werken. Een bedrijfstak waar geen energie wordt verspild aan niet-patiëntgebonden activiteiten en waar wordt gebruikgemaakt van nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Dat levert het beroepsmatige plezier op waarvan de patiënt uiteindelijk ook profiteert. Niemand wil een slechte dokter zijn of in een slecht ziekenhuis werken. Velen van u vertellen enthousiast - ook in MC - over veranderingen en verbeteringen. Juist om aarzelende, ingeslapen, afgematte, uitgebluste of behoudende collega’s te overtuigen.
Zo gaat in dit nummer een artikel over de winst van een dermatologisch consult via internet (blz. 775). Het blijkt een steun in de rug voor de huisarts en een verlichting voor de specialist. Kan dus grootschalig worden ingevoerd.

De eerdergenoemde Sweder van Wijnbergen vertelt over het verlichten en goedkoper maken van de administratieve last via datzelfde internet (blz. 772). Verbeteringen zoals ook bepleit door hoogleraar gynaecologische oncologie H. Boonstra die - om de patiënte met ingewikkelde gynaecologische maligniteit beter te kunnen opereren - een multidisciplinaire opleiding voorstaat (blz. 782). Eigenlijk geven Van der Grinten en Raas van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) in ‘Sturen op resultaat’ een goede richting aan voor het komende kabinet. Benoem eerst de doelen die we willen behalen met de gezondheidszorg en pas daarna de manier waarop. Dan kan je namelijk feilloos díe maatregelen schrappen die contraproductief werken en die het behalen van gezondheidswinst frustreren. Als ook artsen en ziekenhuizen die gezondheidswinst weer prominent kunnen nastreven - in plaats van het zo creatief mogelijk omgaan met zorgbudgetten - kan voor velen van u de lol weer terugkeren in het werk waar u ooit uit enthousiasme voor hebt gekozen.