De flexibiliteit van de marktwerking

Een 72-jarige patiënt uit mijn Amsterdamse huisartsenpraktijk, al langer bekend met een chronisch ernstig hartfalen, wordt getroffen door een longembolie. Na ruim een week op de Intensive Care wordt duidelijk dat hij het niet zal halen: onbehandelbaar hartfalen, toenemende nierinsufficiëntie. Zijn vrouw uit de wens dat zij haar man thuis wil laten sterven. Alle betrokkenen steunen dit idee. De patiënt kan zich er helaas niet meer over uitspreken: hij is delirant, niet of nauwelijks aanspreekbaar.

De patiënt komt op een donderdag thuis, alle cardiale medicatie is gestaakt, behalve haloperidol en lorazepam voor zijn onrust. Het lukt nog deze medicatie per os toe te dienen. Vrijdag neemt de onrust toe; slikken lukt amper. Ik bel de

palliatieve helpdesk voor advies. Ik word uitstekend geadviseerd. Het advies: subcutaan pompje voor continue toediening van haloperidol en midazolam. Levensverwachting naar mijn idee: één tot drie dagen.

Ik bel het gespecialiseerde thuiszorgteam en bespreek het advies. Dit team is alleszins bereid om snel het pompje aan te leggen (het staat bij hen op de ‘plank’). Ik bel de apotheek van de patiënt: ook deze is zeer bereid de medicatie op de vrijdagmiddag nog klaar te maken.

Edoch, hoe is de patiënt verzekerd? Hij zit bij een perifeer ziekenfonds te Nijmegen. Dit ziekenfonds heeft zijn eigen toeleverancier voor het pompje en de medicatie. Na eindeloos bellen en allerlei doorkiestoestanden hoor ik van het fonds dat een pompje alleen door een specialist kan worden besteld. Ja, maar patiënt is uitbehandeld in het ziekenhuis. Goed, graag dan het gemotiveerde verzoek faxen. De tijd op de vrijdagmiddag verstrijkt. Ik fax zo snel mogelijk, bel even later of de fax binnen is. Gelukkig, ja ... de toestemming voor de pomp is er en wordt gefaxt naar een leverancier in Utrecht. De pomp wordt of vandaag of morgen gebracht. De leverancier van de pomp levert ook de medicatie.
Ik dring aan: komt de pomp vandaag nog of morgen? Mag ik dit checken bij de leverancier in Utrecht? Na veel doorverbinden en zoeken, krijg ik het telefoonnummer van de leverancier.

Intussen moet ik de eigen apotheek van patiënt melden dat zij daar niet hoeven door te gaan met het klaarmaken van de medicatie. Ik ben inmiddels bij de patiënt thuis, het is vrijdagmiddag 16.00 uur. Ik bel de leverancier van de pomp: komt de pomp vandaag of morgen? Antwoord: vandaag zeker niet meer, het is te laat op de middag en in het weekend werken we niet, het wordt maandag.
Ik ontplof, net als de ruimschoots aanwezige familie rond de zieltogende patiënt. Mijn uitleg en smeekbedes helpen niet, de bij de Amsterdamse thuiszorg aanwezige pomp mag niet worden geleverd, althans zal niet door het fonds worden vergoed. Ik ben intussen bijna de hele middag bezig met geregel en ik faal ...

Het inferieure compromis komt met hulp van de thuiszorg: een naaldje wordt subcutaan ingebracht en viermaal per 24 uur wordt zo haloperidol en midazolam toegediend. In de nacht van zondag op maandag overlijdt de patiënt rustig.