Schrapen, schrapen, schrapen

Het motto van het nieuwe kabinet krijg ik er maar niet in. Iets met werk, meedoen en minder regels, geloof ik. Maar nu de minister-president de regeringsverklaring van het kabinet B II (hebt u daar beroepsgedeformeerd ook steeds een andere associatie bij?) heeft uitgesproken én de eerste ministeriële beslissingen (‘efficiency’-kortingen van 1,6% per 1 juli) zijn bekendgemaakt, lijkt mij ‘schrapen, schrapen en nog eens schrapen’ het enige toepasselijke motto. Ook het persoonlijk devies van VWS-minister Hans Hoogervorst ‘betaalbare zorg voor nu en later’ lijkt mij te vaag voor de door B II profetisch aangewezen ‘oranje weg omhoog naar economisch herstel’. Tot nu toe is het een weg met lange, vaak opgeklopte cijferreeksen waarbij de relatie met de maatschappelijke realiteit nog nauwelijks zichtbaar is. Op Prinsjesdag zal de inhoudelijke invulling worden gepresenteerd. Op ons vakgebied een conditio sine qua non.
Dit nummer van MC biedt Hans Hoogervorst bij zijn voorbereiding wat stof tot nadenken. 

Allereerst de - door hem bewierookte - stimulering van de marktwerking in de zorg. De New Yorkse huisarts/ondernemer Robert Jan Bos vertelt op bladzijde 1031 hoe de door GroenLinks-fractieleider Femke Halsema verfoeide ‘Amerikaanse toestanden’ er in werkelijkheid uitzien. Goedkoper is het daar niet. Duur, reclamegestuurd consumentisme en geëiste onnodige zorg vieren hoogtij. De dokter moet ondertussen maar afwachten of en wat de verzekeraar hem wenst te betalen. Maar of je dan door een knisperend truitje heen moet gaan ausculteren (zie de foto), is de vraag.
Mijn dokter in Nederland is een goede dokter want hij heeft mij niet zieker gemaakt, de minimumvariant. Laten we dat hoog in het vaandel houden. En onrendabele zorg is - net zoals een onrendabele spoorlijn - geen synoniem voor onnodige zorg. De privé-klinieken, de Kwik-Fits van de gezondheidszorg, zijn voor een beperkt aantal ingrepen - mits veilig uitgevoerd - prima, maar daarnaast moeten er ziekenhuizen blijven bestaan voor de grote beurt, voor de integrale zorg, voor die bejaarde met vijf aandoeningen.1         

Een forse kostenbesparing zou de verkorting van de vervolgopleiding kunnen zijn. Voor de eerste lijn betekent het tevens een bijdrage aan het wegwerken van het inmiddels actuele huisartsentekort. Van der Velden en Hingstman hebben het allemaal keurig uitgerekend (blz. 1019): de instroom uit de opdrogende kweekvijver van basisartsen én het totaal aantal (h)aio’s kunnen omlaag, de uitstroom kan omhoog. Misschien toch eens goed over nadenken en niet te snel de Pavlovreactie ‘kan niet’ laten horen. Het mes snijdt aan meer kanten en tegenwoordig is toch de hele artsencarrière een geaccrediteerde éducation permanente?
Hoogervorst verwacht ook veel van de invoering van een eigen risico. Zelfs de federatie KNMG vindt het acceptabel, mits hiermee het kostenbewustzijn bij de consument wordt bevorderd. Maar dan moet je het wel slimmer aanpakken dan alle vorige keren. Van Geffen en Van der Velpen doen op blz. 1028 een voorstel: in de eigen bijdrage vooraf - gelijk statiegeld - en restitueer bij zinnig zorggebruik. ‘Zinnig’ wil onder andere zeggen: alleen in de dure avond- en nachturen als het écht nodig is en gestuurd door een medisch callcenter. De RVZ heeft in zijn recente advies “Taakherschikking in de gezondheidszorg” ook iets in die richting voorgesteld, alleen heet het callcenter daar ‘zorgadvieslijn’. Zolang de huisartsen en niet de verzekeraars inhoudelijk de scepter blijven zwaaien, kan mijns inziens die weg zeker worden ingeslagen. Een extra taak voor de huisartsendienstenstructuren?  Met de tevoren geïnde eigen bijdragen kan ook een ander probleem worden opgelost: patiënten die wegblijven zonder af te bellen. Dit ‘no show’-volk verliest dan een gedeelte van hun ‘statiegeld’. 

Tot slot de door B II geplande melkkoe: de WAO. Hier moet het grote schrapen - tegen de inhoudelijke adviezen van bedrijfs- en verzekeringsartsen in - plaatsvinden. Terwijl mede door de Wet verbetering poortwachter al een forse daling van de WAO-instroom zichtbaar is (blz. 1022), moet de zaak - dom, dom - toch weer rigoureus op de helling. Bijna 15 procent van de verzekeringsartsen zal mijn ondersteunende woorden echter helaas niet meer kunnen lezen omdat zij (zie NieuwsReflex) hun lidmaatschap op hun NVVG hebben opgezegd en dus MC - de bonus bij aansluiting bij de federatie KNMG - niet meer ontvangen. Mag ik het even dom vinden om bij een jaarsalaris van minimaal 38.000 euro bruto (voor een trainee), met auto van de zaak, gunstige arbeidstijden et cetera vanwege de pecunia uit de beroepsvereniging te stappen? Met dat aanvangssalaris hoeven ze toch niet te schrapen? Ook niet in de contacten met u, de collega’s uit andere disciplines?

Referentie
1. Carbo C. Ziekenhuisdirecteur Jaap van den Heuvel. Interview. Zorgvisie 6 juni 2003, p 22-5.