Laatste nieuws
Mathijs Smit
9 minuten leestijd

De gouden handdruk regeert

5 reacties


Afkoopsommen vertrekkende bestuurders kosten ziekenhuizen miljoenen

Ziekenhuizen betalen regelmatig goudgerande afkoopsommen aan vertrekkende bestuurders. Dat blijkt uit een inventarisatie door Medisch Contact van de jaarverslagen van de Nederlandse ziekenhuizen. Een ranglijst.

Het vertrek van Ruud Beijers als topman van De Tjongerschans in Heerenveen zal de geschiedenis ingaan als het meest opmerkelijke afscheid van een ziekenhuisbestuurder van de laatste jaren. Tussen Beijers, een voormalige kinderarts die het bedrijfsleven inging en daarna ziekenhuisbestuurder werd, en zijn raad van toezicht ontstond begin vorig jaar een vertrouwensbreuk die in de ziekenhuiswereld zijn gelijke niet kent.

De vertrouwensbreuk ontstond nadat Beijers partner in de zomer van 2009 tot 3,5 jaar cel werd veroordeeld, onder meer wegens oplichting van de weduwe van de in 2004 vermoordde vastgoedhandelaar Willem Endstra. Nadat vervolgens bekend werd dat het Openbaar Ministerie ook Beijers zelf verdacht, onder meer van witwassen en verduistering, wilden zijn toezichthouders van hem af. De kantonrechter bepaalde echter dat zij hem begin vorig jaar ten onrechte op non-actief hadden gezet. Beijers mocht terugkeren in Heerenveen. Aan het einde van de zomer bereikten de strijdende partijen een minnelijke regeling, waarbij Beijers in ruil voor een riante afkoopsom de deur van De Tjongerschans definitief achter zich dicht trok.

Zorginstellingen zijn verplicht
alle bestuursvergoedingen openbaar te maken

Vorige maand kreeg de zaak een staartje, toen Beijers in Medisch Contact het ziekenhuis ervan betichtte de financiële kosten van de bestuurscrisis te willen verhullen. Zorginstellingen zijn wettelijk verplicht alle bestuurdersvergoedingen openbaar te maken in hun jaarrekening. Maar omdat justitie beslag had gelegd op de vertrekpremie meende het ziekenhuis dat die post nog niet in de openbaarheid gebracht hoefde te worden. Beijers deed dat alsnog. De Tjongerschans bleek een afkoopsom van 350.000 euro te hebben betaald, en nog eens bijna 60.000 euro als vergoeding van advocaatkosten. Samen met de kosten voor ad-interimbestuurders en de eigen advocaatkosten kostte de bestuurscrisis het ziekenhuis ‘750.000 tot één miljoen euro’, onthulde Beijers.

Financiële pijn
Zo zout als in Heerenveen hebben Nederlandse ziekenhuizen het met bestuurscrises en afkoopsommen nog niet eerder gegeten. Sterker nog, na een golf van ontslagen in de zorgsector in het recente verleden lijkt de rust weer wat teruggekeerd in de bestuurskamers. Drie weken geleden meldde de Volkskrant op basis van een onderzoek naar de vijftig grootste zorginstellingen, dat zorgbestuurders honkvaster zijn geworden. Volgens de krant steeg hun gemiddelde zittingstermijn van 2,8 jaar in de periode rond 2006 tot 4,9 jaar nu.

Desondanks verlaten bestuurders hun ziekenhuis nog regelmatig vroegtijdig, in veel gevallen met een forse vertrekpremie. Dat blijkt uit de inventarisatie die Medisch Contact heeft gemaakt van de jaarverslagen die bijna alle Nederlandse ziekenhuizen onlangs deponeerden bij het CIBG, de informatiemakelaar van het ministerie van Volksgezondheid. Medisch Contact analyseerde de beloningsparagrafen in de verslagen van 91 ziekenhuizen. Van twee ziekenhuizen – het LangeLand Ziekenhuis uit Zoetermeer en het Haagse Bronovo – ontbraken de gegevens.

Uit de inventarisatie blijkt dat minstens twaalf vertrekkende bestuurders vorig jaar een afkoopsom meekregen. Dat is nog zonder de gevallen waarin de vertrekregeling voorlopig aan het zicht is onttrokken.

De bedragen variëren van ruim één ton tot ruim een half miljoen. Samen zijn de twaalf goed voor bijna 4 miljoen euro. De afzonderlijke bedragen komen meestal uit boven de norm van maximaal één jaarsalaris, die geldt in de Beloningscode Bestuurders Zorg, die de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisdirecteuren (NVZD) en de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ) sinds 2009 hanteren.

Overigens bieden de afkoopsommen maar deels inzicht in de totale kosten van een bestuurscrisis. De financiële pijn houdt meestal niet op na de slotuitkering aan de vertrokken bestuurder. Als de toezichthouders daarna een interimbestuurder aanstellen, lopen de kosten snel verder op. Zo betaalde Medisch Centrum Orbis uit Sittard-Geleen ruim 1,3 miljoen euro voor de 25 maanden die Maarten van der Vorst daar als tijdelijke financiële man optrad. Uit onze inventarisatie blijkt dat een interimmer ongeveer het dubbele kost van wat een ziekenhuis kwijt zou zijn geweest aan een ‘vaste kracht’.

Grootste afkoopsommen
De grootste afkoopsom kwam vorig jaar op naam van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis. De instelling in het Zuid-Hollandse Spijkenisse raakte in november in een bestuurscrisis nadat de medische staf, het managementteam en de ondernemingsraad het vertrouwen in de raad van bestuur opzegden. Bestuursvoorzitter Lettie van Atteveld legde vervolgens haar functie neer. Uit het jaarverslag van het ziekenhuis blijkt dat zij, naast haar reguliere salaris, een afkoopsom van 527.000 euro toucheerde.

Bij Medisch Centrum Alkmaar (MCA) blijkt ex-topman Hans Kedzierski na zijn gedwongen vertrek in 2009 nog bijna twee jaar lang te zijn doorbetaald. Zijn afkoopsom komt daarmee uit op bijna 4,5 ton, goed voor een tweede plaats. Het met MCA gefuseerde Gemini Ziekenhuis uit Den Helder gaf bestuurder Freek Korver een gouden handdruk van ruim 330.000 euro mee. Kedzierski en Korver moesten opstappen omdat de fusie tussen hun ziekenhuizen onder hun leiding jammerlijk was mislukt.

Andere bestuurders die hun ziekenhuis via een gouden glijbaan verlieten zijn Claudia Zuiderwijk en Edwin van der Meer van de Tergooiziekenhuizen in Hilversum en Blaricum, Viktor Krul van het Reinier de Graaf Gasthuis uit Delft, Charlotte Insinger van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, Maria Molenaar van het Rijnland Ziekenhuis in Alphen aan de Rijn en Rik Riemens van het Flevoziekenhuis in Almere.

De inventarisatie bewijst dat het vertrek van een bestuurder soms langdurig kan drukken op een ziekenhuisbegroting. Zo blijkt Servé Kuijer, die na zijn vertrek bij het academisch ziekenhuis Maastricht in 2007 meer tijd kon doorbrengen in zijn tweede huis op Bali, de afgelopen drie jaar elk jaar bijna 80.000 euro te hebben ontvangen. Piet Goddery, die zeven jaar geleden vertrok als topman van het Laurentius Ziekenhuis in Roermond, ontving vorig jaar nog ruim veertig mille. Deze betaling maakt deel uit van een vertrekregeling die is uitgesmeerd over acht jaar, en in totaal goed is voor ruim 6,5 ton. Omdat Kuijer en Goddery hun afkoopsom uitsmeerden, halen zij niet de top-10.

Gebrekkige transparantie
Lang niet altijd is er optimale transparantie en openheid over de vertrekregelingen. Het eerder genoemde ontbreken van de afkoopsom van Beijers bij De Tjongerschans is geen geïsoleerd geval. Zo betalen ziekenhuizen regelmatig aan vertrokken bestuurders hun salaris door. De afkoopsom, of een deel daarvan, wordt dan niet gerangschikt onder het standaardkopje ‘ontslagvergoeding’, en valt zo minder op. Zo ging het bij Kedzierski, en deels bij Van der Meer van het Tergooi en Molenaar van het Rijnland.

Door de melding van een afkoopsom een jaar op te schuiven, vermijden ziekenhuizen soms dat deze binnen afzienbare tijd na het vertrek openbaar wordt. Zo betaalden de Gelreziekenhuizen Maarten Imkamp, die eind 2010 zijn taken als bestuurder neerlegde, nog een paar maanden door. Zo valt de afvloeiingsregeling formeel in 2011. Ook bij navraag willen Imkamp en het ziekenhuis niet kwijt welke regeling de ex-bestuurder geniet. ‘Dat zullen wij volgend jaar vermelden in het jaarverslag’, licht een woordvoerder toe. Daarom ontbreekt Imkamp op de lijst, terwijl hij er mogelijk wel op had moeten staan.

Ook buiten het papieren jaarverslag leggen ziekenhuizen vaak dikke rookgordijnen rond de afkoopsommen. Bestuursvoorzitter Rob Dillmann van het Zaans Medisch Centrum vertelde het Noordhollands Dagblad twee jaar geleden dat zijn medebestuurder Piet Wesseling afscheid nam, simpelweg omdat zijn werk erop zat. ‘Er is geen ruzie in de tent. Er is geen onenigheid over het bestuursbeleid. Er is goed overleg geweest, en iedereen vond het mooi zo’, aldus Dillmann. Uit onze research blijkt dat Wesseling 175.000 euro meekreeg.

Vertrekregelingen drukken soms langdurig
op een ziekenhuisbegroting

En na het vertrek van Beijers bij De Tjongerschans suggereerde woordvoerder Hans Stupers in de vakpers dat de ontslagvergoeding bescheiden was. ‘Er moet niet gedacht worden aan exorbitante bedragen.’ Beijers scoort echter hoog in de top-10. Bij het vertrek van bestuurder Charlotte Insinger bij het Erasmus Medisch Centrum ten slotte, wekten zowel het ziekenhuis als Insinger in een positief gestemd persbericht de indruk dat zij gewoon zin had in iets anders, en daarom haar contract niet verlengde. In de jaarrekening van de Rotterdamse instelling staat bij Insingers naam onder het kopje ‘ontslagvergoeding’ echter een bedrag van ruim twee ton.

Kwaad bloed
De soms gebrekkige transparantie is wel verklaarbaar. Als een afkoopsom op straat komt te liggen, volgt in de regel een hoop onrust en verontwaardiging, zowel binnen de ziekenhuizen als daarbuiten. Zeker nu ingrijpende bezuinigingen noodzakelijk zijn, zetten de royale vertrekpremies voor bestuurders – die bovendien vaak hebben gefaald – kwaad bloed. Nadat Medisch Contact onlangs de in totaal negen ton aan afkoopsommen in het Reinier de Graaf Gasthuis bekendmaakte, liet de top van het Delftse ziekenhuis een interne mail rondgaan om het ongenoegen bij werknemers te sussen. De berichtgeving over de afkoopsommen in het MCA leidde tot Kamervragen aan minister Schippers van Volksgezondheid.


In haar antwoord benadrukte Schippers zelf evenmin gelukkig te zijn met de forse afkoopsommen. Zij wees daarbij op het voorstel dat het kabinet ter goedkeuring bij de Tweede Kamer heeft liggen. In de Wet Normering Topinkomens ‘is het voornemen verwerkt om ontslagvergoedingen van bestuurders in de collectieve sector te beperken tot 75.000 euro’, aldus de minister. Zij riep de Kamer op om ervoor te zorgen dat de wet aankomende januari van kracht wordt.

Wel tekende zij daarbij aan dat de wet alleen zal gelden voor nieuwe arbeidscontracten. Op bestaande contracten kan juridisch moeilijk inbreuk worden gemaakt. Grote kans dus, dat Medisch Contact volgend jaar opnieuw een ranglijst publiceert.

Mathijs Smit

Recente artikelen in Medisch Contact over afkoopsommen en beloningen bij ziekenhuizen: <strong>Klik hier voor een PDF van dit artikel</strong>

<!--
Top 10 afkoopsommen

1. Lettie van Atteveld, bestuursvoorzitter

Ruwaard van Putten, Spijkenisse

Vertrek: november 2010 (na 15 jaar)

Afkoopsom: 527.227 euro


2. Hans Kedzierski, bestuursvoorzitter

Medisch Centrum Alkmaar

Vertrek: februari 2009 (na 7 jaar)

Afkoopsom: 443.326 euro

3. Ruud Beijers, bestuursvoorzitter

De Tjongerschans, Heerenveen

Vertrek: september 2010 (na ruim 3 jaar)

Afkoopsom: 410.000 euro



4. Freek Korver, bestuurder

Gemini Ziekenhuis, Den Helder

Vertrek: september 2010 (na ruim 8 jaar)

Afkoopsom: 331.743 euro


5. Claudia Zuiderwijk, bestuursvoorzitter

Tergooiziekenhuizen, Hilversum

Vertrek: juli 2010 (na ruim 7 jaar)

Afkoopsom: 319.209 euro

6. Edwin van der Meer,bestuurder

Tergooiziekenhuizen, Hilversum

Vertrek: oktober 2009 (na 6,5 jaar)

Afkoopsom: 267.619 euro

7. Viktor Krul, bestuurder

Reinier de Graaf Gasthuis, Delft

Vertrek: januari 2010 (na 1,5 jaar)

Afkoopsom: 222.982 euro


8. Charlotte Insinger, bestuurder

Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam

Vertrek: april 2010 (na 5 jaar)

Afkoopsom: 219.215 euro


9. Maria Molenaar, bestuurder

Rijnland Ziekenhuis, Alphen aan den Rijn

Vertrek: juli 2010 (na 2,5 jaar)

Afkoopsom: 195.238 euro


10. Rik Riemens, bestuurder

Flevoziekenhuis, Almere

Vertrek: september 2010 (na 9 maanden)

Afkoopsom: 105.000 euro




Niet alleen bestuurders

Niet alleen aan vertrekkende bestuurders waren ziekenhuizen vorig jaar veel geld kwijt. Er werden ook opmerkelijke afkoopsommen uitbetaald aan medisch specialisten en werknemers, die in de jaarstukken overigens niet bij naam worden genoemd. De arts van het OLVG in Amsterdam die ruim zes ton meekreeg, versloeg zelfs de nummer één van de bestuurderslijst. Bij deze lijst moeten we aantekenen dat het, vaker dan bij de vertrokken bestuurders, gaat om mensen die al zeer lang bij hun ziekenhuis werkten.

Ziekenhuis: Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam
Afkoopsom medisch specialist I: 626.000 euro
Afkoopsom medisch specialist II: 308.000 euro

Ziekenhuis: Reinier de Graaf Gasthuis, Delft
Afkoopsom radiotherapeut I: 330.000 euro
Afkoopsom radiotherapeut II: 185.000 euro
Afkoopsom adviseur: 133.273 euro

Ziekenhuis: St. Jans Gasthuis, Weert
Afkoopsom manager: 236.288 euro

Ziekenhuis: Medisch SpectrumTwente, Enschede en Oldenzaal
Afkoopsom medewerker I: 196.496 euro
Afkoopsom medewerker II: 181.356 euro

Interimmers voeren kosten bestuurscrisis verder op

Bij een bestuurscrisis is de financiële pijn van een ziekenhuis meestal niet geleden na de uitkering van de afkoopsommen. Integendeel, in veel gevallen begint de teller daarna pas echt goed te lopen. Uit onze inventarisatie blijkt dat interim-bestuurders ongeveer het dubbele kosten van wat een ziekenhuis kwijt geweest zou zijn aan een ‘vaste kracht’. Daardoor leidt het invliegen van een interimmer als snel tot een schadepost van enkele tonnen. Tot de kostbaarste interimmers van de afgelopen jaren behoren:

Maarten van der Vorst
1.331.843 euro voor 25 maanden bij Orbis (Sittard-Geleen)

Pieter Vierhout
583.999 euro voor 12 maanden bij het Albert Schweitzer Ziekenhuis (Dordrecht)
619.461 euro voor 22 maanden bij het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (Vlissingen/Goes)

Leo Schoots
992.468 euro voor 23 maanden bij het Albert Schweitzer Ziekenhuis (Dordrecht)
438.634 euro voor 12 maanden bij de Tergooiziekenhuizen (Hilversum/Blaricum), tot heden
-->

disfunctioneren ziekenhuizen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Mr. Nanne Sluis

    arbeidsrechtadvocaat bij Schenkeveld Advocaten

    Het artikel “De Gouden Handdruk Regeert” (MC 27/2011:1688) zou de indruk kunnen wekken dat zorginstellingen wel erg vrijgevig zijn ten aanzien van vertrekkende bestuurders.
    Als aanvulling op het artikel wil ik opmerken dat vaak sprake is van bij indi...ensttreding aangegane vertrekregelingen. Deze regelingen stammen veelal uit de periode van voor de totstandkoming van de Beloningscode Bestuurders in de Zorg. In deze code wordt een eventuele vertrekregeling gemaximeerd tot een jaarsalaris.
    In dezelfde code is echter bepaald dat bestaande rechten (dat wil zeggen welke bestonden ten tijde van de inwerkingtreding van de code) dienen te worden gerespecteerd. Mede op grond van de code zijn zorginstellingen, uitzonderingsgevallen daar gelaten, gehouden tot het nakomen van in het verre verleden gemaakte contractuele afspraken. Een parallel kan worden getrokken met de situatie bij ABN-AMRO na het samengaan met Fortis: een aantal hogere managers dienden het veld te ruimen. Over een aantal contractuele vertrekregelingen is geprocedeerd. In hoger beroep heeft de rechter geoordeeld dat in het verleden gemaakte afspraken onverkort dienden te worden nagekomen, ongeacht de huidige opvattingen in de publieke opinie.
    In nieuwe arbeidsovereenkomsten met bestuurders zullen, veelal conform de code, minder riante vertrekregelingen worden afgesproken, door deze te maximeren op een jaarsalaris.

    Alkmaar, 14 juli 2011

  • D.M.M. Edens-Schipper

    oogarts, PEINS

    Ja,ja, en ik maar keer op keer 20% van mijn inkomen inleveren , zodat ik inmiddels op 50 % van mijn beginnersinkomen zit , wat een stuk lager is dan de bekende Balkenendenorm nl. 120.000 euro op jaarbasis. Daarvoor moet ik aan allerlei kwaliteitseis...en voldoen en me toetsbaar opstellen. En ook nog even een productie blijven draaien op het niveau van 3 jaar geleden zonder wachtlijsten, in een patientvriendelijke omgeving, met een overvloed van evidence based geneeskunde, waarbij de niet-mondige patient uiteindelijk alleen maar vraagt , wat of de dokter adviseert. De dokter adviseert vervolgens niets, maar licht alleen maar voor. En als het vervolgens niet uitpakt naar verwachting, ben je het haasje en mag je naar de tuchtraad.
    Ik raad momenteel elke aspirant-arts af aan de studie Geneeskunde te beginnen. Die begin je alleen nog als masochist.

  • M.H. Breuning

    hoogleraar klinische genetica, OEGSTGEEST

    Geachte redactie,
    Als je het artikel van Matthijs Smit over de afkoopsommen bij vertrekkende ziekenhuisbestuurders en medisch specialisten leest, dan denk je "gut, gut wat erreg" en "waarom moet dat allemaal?" Het verhaal is echter weinig meer dan ee...n opsomming van inderdaad duizelingwekkende getallen. Dat is nogal oppervlakkig. Van een artikel in Medisch Contact zou men mogen verwachten dat het 1 of twee laagjes dieper zou graven.
    De overeengekomen afkoopsommen of zo U wilt vertrekpremies worden bepaald naar aanleiding van contracten die bij het aantreden van de bestuurder door de partijen zijn overeengekomen, of van rechten die gedurende een dienstverband zijn opgebouwd. Zo kan bij een conflict tussen werkgever en een werknemer ouder dan 55 jaar, de rechter bepalen dat de werkgever tot de leeftijd van 65 jaar een vergoeding blijft betalen wegens gederfde inkomsten. De afkoopsommen zijn dan ook een weerspiegeling van wat ongeveer de uitkomst kan zijn wanneer de zaak voor de rechter wordt uitgevochten.
    Wat mij in dit circus nog het meest bevreemdt is het feit dat deze bestuurders na het vangen van de vertrekpremie vaak weer bij een volgend ziekenhuis tegen een topsalaris worden binnengehaald. Dat is dubbel vangen. Kennelijk is er een groot tekort aan mensen die de kwalificaties hebben om leiding te geven in de directie van een ziekenhuis. Het zou echter billijk zijn een regeling te ontwerpen die erin voorziet dat alleen zolang er sprake is van ernstig verlies aan inkomsten compensatie wordt verstrekt. Dat kan dan gestaakt worden wanneer betrokkene een lucratieve betrekking elders weet te vinden.

  • H.L.H. Dirix

    Huisarts., VENLO

    Ik kan alleen maar schrijven dat mijn mond openvalt bij de bedragen die genoemd worden. Als maatschap van 5 praktijken zit je te dubben om hier en daar een paar duizend euro te kunnen bezuinigen of te besparen. En aan gene zijde vloeit de cash als kr...aanwater over de akkers.

  • D.M.M. Edens-Schipper

    oogarts, PEINS

    Wat ik nu wel eens zou willen weten is het volgende: waar komt dat geld voor die exsorbitante afkoopsommen vandaan? Een fusie is mislukt en je krijft een oprotpremie, je ligt niet lekker bij de rest van het bestuur en toucheert een premie, je prestee...rt niet en je krijgt een premie.
    Onder het mom , dat je daarna misschien even werkloos bent , ( i.e. niet genoeg genetwerkt hebt , om weer snel onder de pannen te zijn) Ik mocht afgelopen 2 jaar 40 % in inkomen gekort worden voor werk dat al verricht was, en daar hoor ik niemand over: goede scores bij de patientenvereniging, goede kwaliteitsregistratie met goede resultaten, geen klachten bij de Ombudspersoon etc. maar wel even inleveren. Want er is overschrijding van "het budget".
    Wiens budget vraag ik me dan af. Bij elkaar wordt er voor miljoenen uitgekeerd aan nietfunctionerende bestuurders. Waar komt dat geld vandaan?
    Als ik niet presteer en niet functioneer mag ik naar de tuchtrechter.
    Nogmaals: waar komt dat geld vandaan om deze rondreizende ( want het is een heel circuit van ons-kent-ons bestuurders) figuren af te kopen?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.