Kostenonderzoek huisartsen onder vuur
2 reacties
LHV: ‘Inkomen koppelen aan gewerkte uren’
Het komt er weer aan: het kostenonderzoek huisartsenzorg, uitgevoerd door de Nederlandse Zorgautoriteit. Ook ditmaal roept het veel vragen op.
Voor die delen van de zorg waarvoor geen vrije prijzen gelden, stelt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de tarieven vast. Dat doet zij aan de hand van het zogeheten kostenonderzoek. Het laatste kostenonderzoek huisartsenzorg dateert van 2009 en zorgde voor veel protest. Een nieuw onderzoek stond al in het werkprogramma van de NZa opgenomen, maar is op last van minister Schippers, die door de vele discussies over het artseninkomen nu voor de zomer helderheid wil, vervroegd.
Kosten buiten beeld
Net als de vorige keer is de LHV ook nu niet te spreken over het kostenonderzoek en vindt de gehanteerde methode ondermaats. Bram Stegeman, bestuurslid van de huisartsenvereniging kraakt de formule die de NZa hanteert voor de berekening van het tarief. Die formule luidt: kosten + norminkomen / productie = tarief. ‘Dat ziet er charmant eenvoudig uit’, zegt Stegeman. ‘Er is namelijk iets heel merkwaardigs aan de hand: er zit een constante in, in de vorm van het norminkomen. Wat je ook doet, het tarief wordt uiteindelijk altijd naar dat norminkomen toegerekend.’
Meerwerk door substitutie of door de groeiende zorgvraag, leidt ertoe dat het product tegen steeds lagere prijzen wordt verkocht, legt Stegeman uit. Maar hij heeft meer kritiek. Ook neemt de NZa de investeringen en ondernemersrisico’s niet mee, zoals die voor het hebben van personeel. De marktmeester kijkt weliswaar naar de loonkosten, maar niet naar de reserveringen die een praktijkhouder moet treffen voor vervanging als een personeelslid ziek of zwanger wordt. Daarbij komt dat de NZa uitgaat van een fulltime werkweek van 45 uur, aldus de zegsman van de LHV. Terwijl praktijkhouders wekelijks veel meer uren aan hun praktijk besteden. Bijvoorbeeld om zelf de administratie te doen. Dat kost wel uren, maar geen geld en daarom blijven die kosten buiten beeld. En dat betekent dat de NZa ze niet meeweegt in de berekening van het tarief.
LHV vindt de gehanteerde methode
ondermaats
Een van de eisen die de LHV daarom stelt aan het nieuwe kostenonderzoek, is dat de overhead van gezondheidscentra ditmaal wel wordt meegenomen. ‘Ze hebben de gezondheidscentra uit het vorige kostenonderzoek gehaald, omdat de afwijking te groot was’, aldus Stegeman. Hij hoopt dat straks duidelijk wordt dat grootschaligheid niet leidt tot goedkopere zorg. ‘Als het inkomen niet aan de gewerkte uren wordt gekoppeld, hebben we een probleem’, scherpt hij de degens. Net als de vorige keer zal de LHV ook dit keer zitting nemen in een klankbordgroep. Daarin laat de NZa vertegenwoordigers van belanghebbenden meedenken over de opzet van het onderzoek. Voor de LHV biedt deelname de mogelijkheid om kritiek te uiten. ‘Ik ga ervan uit dat als wij in redelijkheid meedenken, onze argumenten op waarde worden gewogen’, zegt Stegeman. Maar hij heeft niet de illusie dat de NZa de wensenlijst van de LHV zonder meer overneemt.
IJzeren wet
Theo Langejan, bestuursvoorzitter van de NZa, wuift de kritiek van de LHV grotendeels weg. ‘Je moet niet vergeten dat de LHV een belangenvereniging is’, zegt hij. ‘Wij doen ons werk volledig transparant en tegen onze beslissingen kun je gewoon bezwaar aantekenen. Dat is ook wel gebeurd en iedere keer heeft de rechter ons in het gelijk gesteld. Die vindt dus niet dat wij zulke domme keuzes maken.’
Langejan zegt dat hij best bereid is om het onderzoek op punten aan te passen, als de LHV aantoont dat het NZa-onderzoek de werkelijkheid geweld aan doet. Zo past de NZa ook het komende onderzoek iets aan. De marktmeester wil de inbreng van eigen vermogen nu mee gaan wegen. Volgens Langejan gaat het daarbij bijvoorbeeld om huisartsen met praktijk aan huis. ‘Hoewel zij doorgaans geen huur betalen, zou je de huisvestingskosten inzichtelijk kunnen maken door daarvoor bijvoorbeeld een prijs per vierkante meter te rekenen.’
De overige kritiekpunten van de LHV zijn volgens Langejan in een kostenonderzoek niet te ondervangen. ‘Een kostenonderzoek geeft per definitie niets anders dan de gemiddelde feitelijke kosten’, zegt hij. ‘Geen enkele individuele huisarts zal zich daarin herkennen, maar het heeft als voordeel dat je de gemiddelde feitelijke kosten betaalt. Niet meer en niet minder.’
NZa: de rechter vindt niet
dat wij domme keuzes maken
Hij noemt het de ‘ijzeren wet van het gemiddelde’. In een goede representatieve steekproef worden alle situaties gevangen. Om die reden nodigt de NZa straks weer zo’n vierhonderd huisartsen uit om aan het kostenonderzoek deel te nemen. Langejan: ‘In die onderzoeksgroep zitten dus ook huisartsen die investeringen hebben gedaan, huisartsen die kosten maken voor de vervanging van personeel en huisartsen die zelf hun administratie doen. Wij nemen dat dus wel degelijk mee.’
Innovatie geremd
Langejan gelooft niet dat het tot een lager tarief leidt als huisartsen zelf hun administratie doen. ‘Als alle huisartsen dat zouden doen, zouden ze allemaal minder tijd over hebben om productie te draaien en dat leidt tot een lager inkomen. Wij vergelijken dat vervolgens met het norminkomen. Als het feitelijk verdiende inkomen dan te laag blijkt, gaat het tarief omhoog.’
Toch geeft ook Langejan toe dat de keuze voor een kostenonderzoek beperkingen heeft. Zo worden alleen de huidige kosten en opbrengsten beschreven, terwijl de beroepsgroep ook kwalitatieve eisen stelt en vooruitkijkt. De LHV hamert er dan ook op dat vernieuwing en innovatie worden geremd als de NZa de tarieven voor de toekomst op basis van gegevens uit het verleden bepaalt.
De NZa is daarom met de beroepsorganisaties uit de eerste lijn in gesprek over meer normatieve kostprijsprincipes. De LHV staat daar positief tegenover. De komende maanden zal de huisartsenvereniging beschrijven waaraan een normpraktijk moet voldoen. De huisartsen moeten bepalen welk zorgaanbod de praktijk van de toekomst moet leveren en welke bezetting, huisvesting en faciliteiten daar bij horen. Vervolgens zal de NZa zoeken naar een methode om de norm te verwerken in de tarieven. Maar dat is geen gemakkelijk gesprek, waarschuwt Langejan. ‘Je kunt niet uitgaan van de allermooiste praktijk, want dat is te duur.’
Boetedreiging
Deelname aan kostenonderzoeken van de NZa is niet vrijblijvend. Dat ervoeren ook de huisartsen die de vorige keer werden geselecteerd om de vragenlijst in te vullen. In een brief attendeerde de NZa hen op het verplichtend karakter van het onderzoek, met verwijzing naar de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg). Daarin staat dat de NZa een bestuurlijke boete van ten hoogste 500.000 euro mag opleggen, tot schrik van velen.
‘Dachten huisartsen echt dat ze een boete van 500.000 euro zouden krijgen?’ NZa-bestuursvoorzitter Theo Langejan kan een lach maar met moeite onderdrukken. ‘Dat is de allerhoogste boetemogelijkheid die wij hebben.’ Dat huisartsen daarvoor in aanmerking komen, is niet erg waarschijnlijk, bleek ook uit de opgelegde boetes. Twee huisartsen moesten een boete betalen ter hoogte van 1,25 procent van het jaarinkomen.
Een hele redelijke boete, vindt Langejan. Volgens hem is de boetedreiging bovendien niet onterecht, gezien het belang van het kostenonderzoek. Langejan vervolgt: ‘Het is verplicht om mee te werken aan dit soort onderzoeken, omdat het voor de hele sector van belang is dat de steekproef representatief is. De beroepsverenigingen willen zelf ook dat er goede tarieven komen. Daarom kunnen we het ons niet permitteren dat een paar mensen zich eraan onttrekken.’
Daan Marselis, journalist
Samenvatting
- In 2012 voert de NZa een kostenonderzoek huisartsenzorg uit. De NZa herijkt de tarieven op basis van de werkelijk gemaakte kosten.
- De LHV vindt de tariefformule ondeugdelijk. Ook vreest de vereniging dat innovatie wordt geremd als de NZa de tarieven op basis van de historische situatie bepaalt.
Eerdere berichten over het kostenonderzoek en niet meewerkende huisartsen:
- NZa begint kostenonderzoek huisartsen (2008)
- Zorgautoriteit geeft huisartsen een boete (2009)
- Huisartsen beboet door zorgautoriteit (2010)
A.R. Moes
huisarts, NIJEVEEN
Was het een beetje dom?
De heer Langejan stelt in bovenstaand interview het volgende: ‘Wij doen ons werk volledig transparant en tegen onze beslissingen kun je gewoon bezwaar aantekenen. Dat is ook wel gebeurd en iedere keer heeft de rechter ons in ...het gelijk gesteld. Die vindt dus niet dat wij zulke domme keuzes maken.’
Bij het huidige kostenonderzoek maakt de NZa helaas net als de vorige keer weer fouten. De NZa heeft ondertussen toegegeven dat in elk geval dertien huisartsen de privépraktijkgegevens van een andere praktijk hebben ontvangen.
Hoe zorgvuldig is de rest van het onderzoek opgezet en hoe zorgvuldig zullen de aangeleverde gegevens verwerkt worden?
Zo wordt bij het bestuderen van de vragenlijsten de indruk gewekt dat de NZa middels simpel knip en plakwerk alle verrichtingen van de afgelopen jaren in het Excelbestand heeft gestopt zonder er al te goed bij na te denken of ze nog wel actueel zijn en er überhaupt nog toe doen.
Want waarom wordt er in de nieuwe vragenlijst naar verrichtingen gevraagd, die uitsluitend gelden voor apotheekhoudende huisartsen terwijl deze niet meedoen aan het onderzoek?
Wat is de reden dat het herhalingsrecept nog genoemd wordt bij het jaar 2010 en wat doen de verrichtingen voor de HDS eigenlijk in deze lijst?
Voor elke huisarts, die deelneemt aan het onderzoek is het invullen een hele toer. Het doornemen van niet ter zake doende items over twee jaren geeft een nodeloze belasting terwijl nu al blijkt dat de huisartsen veel meer tijd kwijt zijn dat de 2-4 uren, die de NZa heeft aangegeven.
Is de NZa en/of het onderzoeksbureau wel goed toegerust om een dergelijk veelomvattend onderzoek uit te voeren of was de NZa deze keer gewoon een beetje dom?
Roelof Moes, huisarts
Wim Jacobs
huisarts, Ottersum
Complimenten voor het zeer leesbare artikel van journalist Daan Marselis.
Collega Stegeman van de LHV legt de vinger op de zere plekken. De eenvoudige formule die de NZA hanteert voor de berekening van het tarief deugt niet.
Dat is eerder uitgebre...id beschreven door Anton Maes in zijn boek Huisartsgeneeskunde in het nieuwe Zorgstelsel.
Er blijkt een grote kloof tussen de huisartsen en de NZA. Dat blijkt ook uit de reactie van Theo Langejan, bestuursvoorzitter van de NZA. In citeer: ‘Als huisartsen (zelf hun administratie) zouden doen, zouden ze allemaal minder tijd over hebben om productie te draaien en dat leidt tot een lager inkomen. Wij vergelijken dat vervolgens met het norminkomen. Als het feitelijk verdiende inkomen dan te laag blijkt gaat het tarief omhoog.’
Tot een jaar geleden deed ik de administratie zelf. Dat leidde niet tot minder productie, want ik deed het ‘s avonds of in het weekeinde, buiten diensttijd. Sinds een jaar hebben we extra personeel voor deze administratieve taken. Ik ben benieuwd of de kosten van dit personeel tot een hoger tarief gaan leiden. Vooralsnog houden wij als huisarts aan het einde van het jaar minder over.
Dan over de boetedreiging van de NZA. ‘Dachten huisartsen werkelijk dat ze een boete van 500.000 euro zouden krijgen?’ Langejan kan een lach maar met moeite onderdrukken. Wat een superioriteit van de bestuursvoorzitter van dit kafkaiaanse instituut.
Een zware boete blijkt 1,25 procent van het norminkomen te zijn. Huisarts Mitrasing, die tot het einde geprocedeerd heeft tegen de NZA, heeft gelijk dat je beter meteen 1367 euro kunt betalen. Dan hoef je niet aan het kostenonderzoek mee te doen.
Zolang de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht in de NZA verenigd is blijft er een lange weg te gaan.