Concurrentie ongewenst
Plaats een reactieSoms concurreren, soms samenwerking. Dat moet het adagium zijn in de curatieve zorg. Voor de universitaire medische centra is concurrentie zéker ongewenst. Want niemand wil een dokter die een ingewikkelde behandeling of operatie maar tweemaal per jaar uitvoert.
Marktwerking als panacee. Wat betekent dat voor de werkwijze van ziekenhuizen of de samenwerking tussen zorgaanbieders? Wordt samenwerking verdacht alsof het maffiose kartelafspraken betreft? Wordt de zorg duurder? Ziekenhuizen mogen binnenkort een deel van de winst aan hun aandeelhouders uitkeren. Zit de aandeelhouder van het toekomstig zorgbedrijf met de gebakken peren als de winst uitblijft?
Dat hangt ervan af. Blijft het ziekenhuis dezelfde zorg leveren als nu, dan zal het winstwaarschuwingen regenen. Dus moeten veel ziekenhuizen wel besluiten tot een veranderd zorgaanbod om deel te nemen aan de gewenste marktwerking. Als het ziekenhuis in business is gegaan, moet de hele capaciteit voor meer dan honderd procent worden benut. Hoe doe je dat? De minister wijst ons op de heilzame marktwerking in enkele Duitse commerciële klinieken. Ook wordt een enkel categoraal Nederlands ziekenhuis ten voorbeeld gesteld. Zo ging de bestuursvoorzitter van postbedrijf TPG op verzoek van de minister te rade bij het Oogziekenhuis in Rotterdam. De patiëntenlogistiek die daar wordt gehanteerd lijkt op die van het postbedrijf en als alle zorginstellingen op deze manier te werk zouden gaan, levert dat een landelijke besparing op van 2,5 miljard euro per jaar. Mits alle patiënten gelijk zijn!
Patiëntenlogistiek
De TPG-bestuursvoorzitter verzuimde te gaan kijken in het Erasmus MC, het Universitair Medisch Centrum Rotterdam. Die optimale patiëntenlogistiek kan namelijk uitsluitend plaatsvinden bij patiënten met een eenvoudig te stellen diagnose, met een eenduidig behandelprotocol dat monodisciplinair wordt uitgevoerd in een kleinschalige setting en met een gering vloerbeslag. Daarnaast mag er geen sprake zijn van comorbiditeit of naastliggende zorgvragen. Want zulke patiënten worden opgenomen in de universitaire medische centra. Daar komt de ingewikkelde zorgvraag aan bod, de langdurige zoektocht naar de diagnose en de complexe, niet zelden kostbare multidisciplinaire behandeling in joint clinics.
De focused factory met thematische poliklinieken daarentegen levert - zoals wij zien uit de Duitse voorbeelden - winst op, nog meer dan een soepele patiëntenlogistiek of een uitgekiend inkoopbeleid. Dat wil niet zeggen dat deze monodisciplinaire vorm van gezondheidszorg onjuist of ongewenst is. Integendeel, door middel van de DBCs kan voor deze zorg een scherpe kostprijs worden vastgesteld en is concurrentie op kwaliteit en prijs tussen instellingen en zorgverleners mogelijk en ook gewenst. Het leidt ongetwijfeld tot een gezonde wedloop in klantgerichtheid en kwaliteitsverbetering.
Daarmee verdwijnt de complexe zorg niet, maar door concentratie worden de zorginstellingen die zich daarop richten, meestal de universitaire medische centra, ongetwijfeld kostbaarder. Concurrentie is bij deze zorgcategorie onmogelijk door de geconcentreerde expertise en bijna onbetaalbare voorzieningen. Uit kwaliteitsoogpunt is concurrentie hier ook ongewenst, want niemand wil een dokter die een ingewikkelde behandeling of operatie slechts tweemaal per jaar uitvoert. De overheid heeft een aantal van deze vormen van diagnostiek en behandeling jaren geleden vastgelegd in de Wet bijzondere medische verrichtingen en ingevolge artikel 2 van deze wet is het zelfs verboden deze zonder vergunning uit te voeren. Dat veroorzaakt concentratie en beperking van een aantal medische voorzieningen, met als gevolg dat concurrentie in dit segment een illusie is.
Supermarktbazen
Hoe zal het gaan met de marktwerking in de zorg? Gaan de zorgaanbieders elkaar op dezelfde manier te lijf als de supermarktbazen? Dat is niet te verwachten. Concurrentie (op kwaliteit) voor delen van de curatieve zorg, houdt de dokter scherp en maakt hem gereed voor de verwachte Europese competitie. Daarnaast zullen de samenwerkingsnetwerken voorzover het de complexe, schaarse zorg betreft, niet verdwijnen zonder dat het curatieve raderwerk tot stilstand komt. In dat (veelal universitaire) zorgsegment zal concurrentie een vreemde eend in de bijt zijn en dus ook niet plaatsvinden. Daar helpt geen lievemoederen aan, wat de minister, de ziektekostenverzekeraars of de Nederlandse Mededingingsautoriteit er ook van denken.
In het nieuwe zorgstelsel zal in het dynamische curatieve zorgveld het adagium zijn: soms concurreren, soms samenwerken, zonder aandachtsverlies voor excellentie en innovatie.
prof. dr. Th.J.M. Helmerhorst,
hoogleraar en hoofd van de afdeling Verloskunde en Vrouwenziekten, Erasmus MC Rotterdam
Correspondentieadres:
.
De auteur schreef dit artikel op persoonlijke titel.
- Er zijn nog geen reacties
