KNMG-voorzitter: Respect verdien je door je professionaliteit

Een laatste voorzitterscolumn vraagt om retrospectie en een blik op de toekomst. Die krijgt u dan ook. De KNMG richt zich al vanaf 1849 op de inhoud van het beroep en de professionaliteit van de arts. Met richtlijnen over zaken als kwaliteit, professionaliteit, vrije artsenkeuze, kindermishandeling en (niet-)reguliere geneeskunde legt de KNMG samen met het veld de basis voor uw functioneren als dokter, en legitimeert zij uw professionaliteit. De KNMG is hierin een onafhankelijke en gerespecteerde partij.

Dat juist de professionele normen en waarden, en niet uw materiële belangen, de basis voor het artsenvak vormen, lijkt soms wel eens te worden vergeten in onze op geld gerichte maatschappij. In mijn columns heb ik vaak geschreven over de noodzakelijke balans en soms disbalans tussen geld en inhoud. Ik doelde dan meestal op de overheid en de zorgverzekeraars, die geld en doelmatigheid hoog in het vaandel hadden staan. Maar laten we zeker de hand in eigen boezem steken. We leven in een maatschappij die accepteert dat  bonussen voor topbestuurders in de VS hoger zijn dan het totale bedrag voor ontwikkelingshulp. Wij moeten ons niet laten meeslepen door deze tendens en ons niet te zeer blindstaren op geld of commerciële belangen. Respect verdien je vanwege je professionaliteit.

De ongekende veranderingen in de zorg hebben veel invloed op de invulling van deze professionaliteit. De maatschappij eist dat we ons steeds indringender verantwoorden voor ons handelen en vraagt om veiliger zorg. Bij achterblijvende kwaliteit zullen zorgverzekeraars ons in de nabije toekomst niet meer contracteren. Nieuwe beroepen gaan de dokters ondersteunen; nurse practitioners en PA’s bewijzen dat dit kan, en de patiënten zijn er tevreden over. De discussie over de verantwoordelijkheidsverdeling tussen bestuurders en de diverse professionals is nog maar net gestart.

Marktwerking plaatst ons voor dilemma’s. Er ontstaan zelfstandige behandelcentra die patiënten voor die ene specifieke kwaal goed, snel en relatief goedkoop kunnen helpen, maar daardoor raakt het naburige ziekenhuis wel de ‘krenten uit de pap’ kwijt en wordt onbetaalbaar. Hoe komen we uit dit soort dilemma’s? Hoe zorgen we ervoor dat we ethisch verantwoord blijven werken, als commerciële belangen een dominante rol gaan spelen?

We moeten aandacht houden voor de menselijke maat, zeker in de ouderen- en gehandicaptenzorg. Kan het niet simpeler, patiëntvriendelijker? Meer aandacht voor de mensen is hard nodig, want – en ik citeer Jet Bussemaker – ‘veilige zorg is belangrijk, maar de kwaliteit van het leven zélf is dat net zo goed’.

De Domus Medica is een logische plaats om de professionele normen en waarden in de pas te laten lopen met deze grote veranderingen. Een gebouw vol medische verenigingen, die alle mogelijkheden hebben om met elkaar samen te werken. De patiënt vraagt daarom en zal dat steeds dwingender en overtuigender doen. Dat wij-gevoel in de Domus moet nog groeien. Integrale zorg vereist intensieve samenhang en samenwerking; daaraan moeten de federatiepartners nog wennen.

Het zijn ontwikkelingen die om een alerte en invloedrijke KNMG vragen. Daarover hoeft u zich met mijn opvolger prof. dr. Nieuwenhuijzen Kruseman geen zorgen te maken.

Peter Holland, arts, voorzitter KNMG