De roeping van een vrouw

Vrouw tussen mannen, man tussen vrouwen
Nog maar enkele decennia geleden was de artsenij een compleet mannenbolwerk. Nu is bijna driekwart van de geneeskundestudenten vrouw. Vrouwelijke én mannelijke dokters beschrijven hun ervaringen met het andere geslacht. Van weerzin tot wijze lessen.

Dat patiënten begin jaren zeventig niet vertrouwd waren met het fenomeen ‘vrouwelijke dokter’, was begrijpelijk. Maar dat ook specialistenopleiders daarmee moeite hadden, werd me pijnlijk duidelijk bij mijn sollicitatie naar een opleidingsplaats kindergeneeskunde. In de stilte van de professorale werkkamer viel het v-woord voor het eerst: ‘Kinderarts? Kunt u mij kunnen garanderen dat u, als vrouw, tot uw 65ste levensjaar de praktijk uitoefent? Nee, dat kunt u niet. En daar is mijn assistentenplaats me dan te lief voor.’ De man wachtte niet op mijn weerwoord en ging verder, bladerend in mijn curriculum. ‘Toegegeven, uw resultaten zijn goed, maar de roeping van een vrouw ligt toch in het moederschap. Geen groter goed dan dat.’ En ik kon vertrekken met een verwijsbriefje voor de opleiding jeugdgezondheidszorg: een passender functie voor vrouwelijke artsen met trouwplannen.

Waarom was ik niet beter voorbereid op zijn argumentatie? Het was bekend dat het anno 1971 voor vrouwen onmogelijk was om huisarts te worden zonder mannelijke huisarts-partner in dezelfde praktijk. Welke (huis)man zou instemmen met een onbezoldigde functie als achterwacht, thuis aan de telefoon? Dat klusje werd immers alleen door vrouwen verricht, belangeloos tussen het huiselijk bedrijf van aanrecht en kinderen door.

Dat een mannelijke jaargenoot na mij wel de beoogde opleidingsplaats verwierf, schreef ik heimelijk en schuldbewust toe aan het lot dat mij strafte vanwege het blauwtje dat ik hem jaren eerder had laten lopen. Het noodlot trof echter ook de professor, die alles dacht te kunnen voorzien. Lang voor zijn pensioengerechtigde leeftijd, was hij niet meer.

In een tijd waarin 70 procent van de eerstejaars studenten geneeskunde vrouw zijn, is dit verhaal van een sprookjesachtige ongeloofwaardigheid. Hardop betwijfelen mijn dochters of mijn studieresultaten toch niet de oorzaak waren van mijn echec. Zij bewijzen dat het tij voor vrouwelijke artsen definitief is gekeerd is: de een als huisarts in een duopraktijk (nee, niet met echtgenoot), de ander halverwege haar opleiding gynaecologie en verloskunde.

Jeanny Janssen-Jacobs, jeugdarts (in ruste), Laren