Laatste nieuws
Michiel Wesseling
2 minuten leestijd
Federatienieuws

KNMG: Terra incognita

Plaats een reactie

Voor de regulering van de gezondheidszorg zijn er wereldwijd twee ordeningsprincipes in gebruik: marktwerking en overheidsregulering. De Amerikaanse gezondheidszorg vormt het schoolvoorbeeld van vrije marktwerking en daarmee van de voor- en nadelen hiervan. Het innovatievermogen en de salarissen zijn goed. De financiële toegankelijkheid is slecht.



Omdat in de National Health Service in Engeland – het schoolvoorbeeld van overheidsregulering – steeds meer financiële incentives worden ingebracht om de efficiency te bevorderen, kies ik de Canadese gezondheidszorg als voorbeeld van overheidsregulering. Tot voor kort verkeerde ik in de veronderstelling dat het Canadese zorgstelsel aardig werkte, maar een bezoek van de Canadian Medical Association aan de KNMG heeft me uit die droom geholpen. Volgens hen is de kwaliteit van de Canadese gezondheidszorg prima, maar zijn de wachtlijsten voor ziekenhuiszorg onaanvaardbaar lang.



Intelligente mix


De meeste landen lijken met de nadelen van vrije marktwerking of van overheidsregulering in de gezondheidszorg om te gaan als met een onontkoombaar natuurverschijnsel. Het ligt echter niet in de aard van de dijkenbouwende Nederlanders om zich aan de natuur te onderwerpen: de nadelen van vrije marktwerking (slechte financiële toegankelijkheid) en van overheidsregulering (wachtlijsten) achten zij beide onaanvaardbaar.



Bovendien past het bij de opportunistische handelsgeest van Nederlanders om ideologisch van twee walletjes te willen eten: genieten van de voordelen van zowel vrije marktwerking (innovatievermogen, rendement) als van overheidsregulering (goede financiële toegankelijkheid en een nette spreiding van voorzieningen). Dit streven naar economische maakbaarheid van de gezondheidszorg heeft de Zorgverzekeringswet opgeleverd: een intelligente nieuwe mix van marktwerking en overheidsregulering, die nog niet eerder is uitgeprobeerd.



Commercialisering


De Zorgverzekeringswet leidt tot commercialisering van de Nederlandse gezondheidszorg, wat de nodige weerstand en argwaan oproept, maar ook lijkt te werken. De wachtlijsten zijn weggewerkt, de kostenstijging vlakt af, er wordt meer gecontracteerd op kwaliteit en de klantgerichtheid neemt toe. Nederland moet echter niet vergeten dat het met de Zorgverzekeringwet middenin een experiment zit. Door de ingrijpende marktregulering binnen de Zorgverzekeringswet gaan de bestaande theorieën over vrije marktwerking niet op, als men de effecten van verdere commercialisering binnen de Zorgverzekeringswet wil voorspellen.



Denk bij de verdere commercialisering bijvoorbeeld aan de effecten van de invoering van winstoogmerk voor zorginstellingen, de overname van ziekenhuizen door zorgverzekeraars, of de invoering van vrije prijsvorming. Voor politici en beleidsmakers is de verleiding groot om ideologisch op dergelijke nieuwe ontwikkelingen te reageren, want daarmee blijven ze overzichtelijk. Men is dan voor of tegen meer marktwerking en daarmee voor of tegen verdere commercialisering.



Bij de beoordeling van de wenselijkheid van nieuwe commerciële ontwikkelingen dient men echter niet alleen naar de effecten van de ontwikkeling zelf te kijken, maar ook naar de (langetermijn)effecten op het systeem van checks and balances tussen marktwerking en overheidsregulering dat de Zorgverzekeringswet vormt. Een verstoring van dit evenwicht kan leiden tot het vastlopen in overheidsregulering (te weinig competitie of te veel beschermende regelgeving) of het ontsporen in marktwerking (te veel competitie of te weinig beschermende regelgeving).



Onderzoek versus ideologie


Mijn pleidooi is om nieuwe commerciële ontwikkelingen binnen de curatieve zorg niet reflexmatig  vanuit ideologisch perspectief (pro of contra marktwerking) te beoordelen. Op het onbekende economische terrein dat met de Zorgverzekeringswet is gecreëerd past een onderzoekende en lerende houding. Per nieuwe commerciële ontwikkeling die zich aandient, dient te worden onderzocht wat de effecten hiervan zullen zijn op het evenwicht binnen het systeem en daarmee op de toegankelijkheid en kwaliteit van de gezondheidszorg. Op onbekend terrein is het verstandig om met behulp van verkenners de begaanbaarheid van verschillende wegen te onderzoeken en niet automatisch de koers van het (ideologisch) kompas te volgen. 



Michiel Wesseling, beleidsadviseur KNMG



Correspondentieadres:

m.wesseling@fed.knmg.nl

Federatienieuws KNMG marktwerking in de zorg
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.