Laatste nieuws
Uitspraak tuchtcollege

MC 40 - Twijfel aan het ouderlijk gezag

Plaats een reactie

Moet je je als arts vergewissen of de ouder die met zijn of haar kroost voor u zit wel de wettelijk vertegenwoordiger is, oftewel: het gezag heeft over de minderjarige kinderen? Een halve eeuw geleden zouden wij om die vraag misschien nog zijn uitgelachen, maar anno 2007 niet meer.



Nu kinderen bovendien steeds meer als wapen worden ingezet bij onverkwikkelijke echtscheidingsprocedures is het zaak om ook als arts alert te zijn. Uitzonderingen als spoedeisende ingrepen daargelaten, geldt bij twijfel niet doen, niet snijden. Ook al gaat het om een besnijdenis of om verfraaiingsoperaties waaraan zelfs jongeren zich niet meer schijnen te kunnen onttrekken.



Tot de leeftijd van twaalf jaar is de toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger vereist, terwijl het kind wel recht heeft op informatie. Van twaalf tot vijftien jaar geldt als hoofdregel: dubbele toestemming van ouders/voogden én van de minderjarige zelf. Als het aankomt op meebeslissen over een behandeling, doet de moeder of vader die het ouderlijk gezag níet heeft er echter niet zo toe, ook al dragen de kinderen diens naam, zoals in onderstaande casus.



Het vak van arts vereist een zekere argwaan. Is alles wel zoals het lijkt? Helaas beperkt die vraag zich niet alleen tot medisch inhoudelijke zaken. Als steun in de rug bij deze moeilijke materie heeft de KNMG op Artsennet en in MC een aantal goede adviezen gegeven over hoe te handelen. Met de zoekterm ‘ouderlijk gezag’ komt u een heel eind.



B.V.M. Crul, arts


mr. W.P. Rijksen



Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg te Amsterdam d.d. 29 mei 2007



Het college heeft het volgende overwogen en beslist omtrent de op 23 juni 2006 binnengekomen klacht van A, wonende te B, klaagster, tegen drs. C, arts, werkzaam in D te E, verweerder.



1. Het verloop van de procedure


Het college heeft kennisgenomen van het klaagschrift met bijlagen, binnengekomen op 23 juni 2006, het verweerschrift met bijlagen, binnengekomen op 5 september 2006, de repliek, binnengekomen op 10 oktober 2006, de dupliek met bijlagen, binnengekomen op 16 november 2006 en de correspondentie betreffende het vooronderzoek.



Partijen hebben geen gebruik­gemaakt van de hun geboden mogelijkheid om in het vooronderzoek mondeling te worden gehoord. De klacht is ter openbare terechtzitting van 3 april 2007 behandeld. De partijen waren aanwezig. Klaagster werd bijgestaan door mr. F, verbonden aan G te H,  en verweerder door mr. I, verbonden aan J te E.



2. De feiten


Op grond van de stukken en hetgeen ter terechtzitting heeft plaatsgevonden, kan van het volgende worden uitgegaan. De beide zoons van klaagster, K en L, geboren in respectievelijk 1999 en 2001, zijn op 30 juli 2005 besneden door verweerder. Dit gebeurde op verzoek van M, de vader van de kinderen en de ex-partner van klaagster. Klaagster was daarbij niet aanwezig. Zij was ook niet op de hoogte en heeft geen toestemming gegeven voor de ingreep. Klaagster heeft het ouderlijk gezag over de kinderen, M heeft dat niet. De kinderen waren ten tijde van de besnijdenis jonger dan 12 jaar. Verweerder heeft de kinderen besneden zonder medeweten en toestemming van de ouder met het ouderlijk gezag, namelijk klaagster.



3. Het standpunt van klager en de klacht


Klaagster stelt dat de ingreep tegen haar wil is uitgevoerd toen de kinderen tijdens de vakantie bij hun vader, M, verbleven. Hij is haar ex-partner, met wie zij nooit gehuwd is geweest. Er was geen sprake van een acute situatie die medisch ingrijpen noodzakelijk maakte. Integendeel, er was meer dan voldoende tijd voor verweerder om onderzoek naar het ouderlijk gezag te doen en de vereiste toestemming van klaagster te verkrijgen. Klaagster wilde met een eventuele besnijdenis wachten tot de jongens op een leeftijd waren dat zij daarover zelf konden beslissen. Haar is, zo stelt klaagster, de mogelijkheid ontnomen om de ingreep te zijner tijd met de jongens te bespreken en ze daarop voor te bereiden als zij een besnijdenis zouden wensen. De ingreep heeft voor de jongens veel gevolgen en zij hebben deze als pijnlijk en traumatisch ervaren.



De klacht houdt zakelijk weergegeven in dat verweerder:


1. alvorens de besnijdenis uit te voeren onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar het ouderlijk gezag, als gevolg waarvan de ingreep heeft plaatsgevonden zonder de vereiste toestemming;


2. de kinderen onvoldoende heeft voorbereid en niet juist heeft voorgelicht, waardoor de kinderen lichamelijke en psychische schade hebben geleden.



4. Het standpunt van verweerder


Verweerder acht zich niet verantwoordelijk voor de wijze waarop de ingreep is uitgevoerd. Hij meent dat een hulpverlener geen plicht heeft om actief onderzoek te doen naar de hoedanigheid van de ouder die een kind naar een consult begeleidt. De kinderen droegen de naam van de vader en verweerder hoefde, zo stelt hij, er niet aan te twijfelen dat de vader het ouderlijk gezag had. Hij heeft gevraagd waar de moeder was en genoegen genomen met het antwoord van de vader, dat de moeder moest werken en geen vrij kon krijgen. Hij heeft voorlichting en uitleg gegeven over de uitvoering van de ingreep.



5. De overwegingen van het college



Ad. 1. Ten tijde van de besnijdenis oefende klaagster alleen het ouderlijk gezag uit over beide kinderen. Dit houdt in dat een medische ingreep, zoals door verweerder gedaan, niet  mocht plaatsvinden zonder toestemming van de moeder. Verweerder heeft zich er niet van vergewist of de vader het ouderlijk gezag had over de jongens en is er blijkbaar gemakshalve vanuit gegaan dat de wens van de vader in combinatie met diens mededeling dat de moeder moest werken en geen vrij kon krijgen, doorslaggevend en toereikend was. Verweerder heeft derhalve de noodzakelijke toestemming van de moeder gevraagd noch verkregen. Het college is van oordeel dat verweerder daarmee verwijtbaar heeft gehandeld. Daar komt bij dat van de hulpverlener extra zorgvuldigheid mag worden verwacht als een behandeling, zoals deze besnijdenis ingrijpend, onomkeerbaar en medisch niet noodzakelijk is en gemakkelijk kan worden uitgesteld. Verweerder werkt in een besnijdeniskliniek en behoort alert te zijn op het verkrijgen van de noodzakelijke toestemming.


Het college acht dit onderdeel van de klacht dan ook gegrond.



De kliniek heeft inmiddels het protocol zo gewijzigd, dat het verkrijgen van toestemming van de gezaghebbende ouder daarvan onderdeel uitmaakt, maar op de website waar men zich kan aanmelden, is daarover nog geen informatie te vinden. Ter zitting heeft verweerder toegezegd dat deze informatie alsnog zal worden toegevoegd.



Ad 2. De standpunten van klaagster en verweerder lopen uiteen over de vraag of verweerder de kinderen juist en volledig heeft geïnformeerd. Ter zitting is niet komen vast te staan of verweerder in dit opzicht is tekortgeschoten. Het college acht dit onderdeel van de klacht derhalve ongegrond.


De conclusie van het voorgaande is dat de klacht deels gegrond is. Verweerder heeft gehandeld in strijd met de zorg die hij ingevolge artikel 47 lid 1 van de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg  jegens de patiënten en hun moeder had behoren te betrachten.


De oplegging van na te melden maatregel is daarvoor passend.


Om redenen, aan het algemeen belang ontleend, zal de beslissing zodra zij onherroepelijk is op na te melden wijze worden bekendgemaakt.



6. De beslissing


Het Regionaal Tuchtcollege



- waarschuwt verweerder.

Het bepaalt voorts dat de beslissing ingevolge artikel 71 van de Wet BIG in de Nederlandse Staatscourant zal worden bekendgemaakt en aan Medisch Contact en het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht ter bekendmaking zal worden aangeboden.


Aldus gewezen op 3 april 2007 door mr. H. van Breda, voorzitter, E.P. van Heuzen, N.A. Mensing van Charante en dr. W.J. Willems, leden-arts, mr. E.T.M. Olsthoorn-Heim, lid-jurist, mr. P. Tanja als secretaris, en in het openbaar uitgesproken ter terechtzitting van 29 mei 2007 door de voorzitter in aanwezigheid van de secretaris.



Klik hier voor het PDF van dit artikel

besnijdenis
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.