Laatste nieuws
Gilles de Wildt
4 minuten leestijd
over de grens

Huisarts in Engeland - Lessen over de griep

Plaats een reactie

Birmingham en de omringende West Midlands vormden dit voorjaar een vroeg epicentrum van de uitbraak van de Mexicaanse griep. In het praktijkgebied van mijn echtgenote – met veel armoede en achterstand – begon de uitbraak vroeg en breidde zich als een lopend vuurtje uit, ongetwijfeld doordat veel patiënten met zijn achten of meer in een huis wonen.

Mijn eerste patiënt meldde zich korte tijd later. Ze was tien dagen eerder teruggekomen van een reis naar Mexico met familieleden en had een mild ziektebeeld. Ik belde de Health Protection Agency (HPA), een streng geleide combinatie van het Nederlandse RIVM en de afdeling infectieziekten van de GGD. Aanvankelijk dienden wij alle verdachte gevallen daar te melden, en de instantie kon ook als enige oseltamivir (Tamiflu) uitgeven.

Ik kreeg bij de HPA een vriendelijke arts-assistent aan de lijn. Mijn patiënt voldoet aan alle criteria op één na, legde ik uit. Aan het laatste – dat de symptomen binnen zeven dagen na vertrek uit Mexico moeten optreden – voldeed ze eigenlijk ook, maar dan in gemodificeerde vorm. Ze was namelijk in nauw contact gebleven met meereizende familieleden die beurtelings ziek waren geworden.

Hierin voorzag het protocol echter niet, legde de jongeman plechtig uit na overleg met zijn opleider. ‘Ik begrijp uw anxiety en die van uw patiënt, maar u hoeft niets te doen, ook geen viraal monster af te nemen.’ Op mijn vraag waarom niet, antwoordde hij dat het hem in die zeven dagen zat en in de zorg van de HPA ‘dat iedereen maar ging bellen’.

Anxiety? Ja, een beetje wel – het was allemaal nog erg onduidelijk in het begin. Glipt een patiënt die snel erg ziek wordt door onze vingers? Hoe hoog zijn de case fatility rate, de numbers needed to treat en de numbers needed to harm eigenlijk? Kunnen we het virus doorgeven aan onze kinderen? 


Spoedig daarna raakte alles in een stroomversnelling. De HPA werd onder de voet gelopen en onbereikbaar, hele ladingen transportmedia, maskers en schorten werden op de huisartsenpraktijken afgeleverd, resultaten van virale uitstrijkjes kwamen pas na tien dagen of helemaal niet meer terug.

Beteugelen lukte niet meer, en de HPA kondigde het einde aan van de containment-fase. De organisatie regelde de verschaffing van oseltamivir niet langer zelf, maar wees daarvoor plaatselijke apotheken aan. De protocollen veranderden om de dag. Vooraanstaande en minder vooraanstaande medici en politici zagen hun kans schoon om uitgebreid op tv hun zegje te doen.

Al naar gelang de aard van de patiënt zorgde dat voor meer angst (meestal) of geruststelling (zelden). Het hielp daarbij niet dat politiek en hoge ambtenarij in Groot-Brittannië een aura hebben van onbetrouwbaarheid. Ook al is iets waar, het wordt toch niet geloofd.

Bovendien is het Engelse gedeelte van het land een tamelijk autoritaire, alternerende eenpartijstaat met een almachtige regering, waarmee gezondheidsautoriteiten niet graag uit de pas lopen. Dat heeft weer tot gevolg dat media en oppositie uitspraken van gezagsdragers en onafhankelijke wetenschappers op een goudschaaltje wegen en gretig hun tanden zetten in iedere tegenstrijdigheid, hoe onbenullig ook.

Intussen kwamen er flu lines, telefoondiensten met automatische berichten en getrainde leken die naar algoritmes kijken. Door huisartsen bemande griepcentra zagen het licht. Het liep als een trein. Maar ons lokale centrum werd in augustus plotseling weer afgeschaft, toen de inmiddels op krachten gekomen HPA het weer overnam. Tegelijkertijd hield de patiëntenstroom op, als een leeggelopen ballon. Einde epidemie?

Mijn grootste zorg gedurende de hele crisis was dat we iedereen over één kam zouden scheren en iemand over het hoofd zouden zien die helemaal geen Mexicaanse griep had, maar meningitis of een ernstige urineweginfectie bij een onbekende diabetes. In mijn groepspraktijk probeerden we kleine kinderen en andere kwetsbare patiënten dan ook zoveel mogelijk zelf te zien. Een complicatie is dat Britten vaak geen thermometer in huis hebben en dat rectale opneming voor velen een absoluut taboe is.

Met bijna 6800 patiënten kregen we drie maanden lang dagelijks tien tot twintig telefoontjes van bezorgde patiënten, vaak mensen die in alle verwarring gewoon met iemand wilden praten die ze vertrouwen. We schreven gaandeweg steeds minder oseltamivir voor, omdat we niet zo zeker waren van de effectiviteit en menig patiënt er ernstig van moest braken. Daarmee liepen we vooruit op wijzigingen van het protocol, net als veel andere huisartsen.

Natuurlijk kwamen allerlei vragen en speculaties op. Is het inderdaad zo dat mensen die de A-griep hebben meegemaakt in 1957 en 1968 gedeeltelijke weerstand hebben? Zijn we gezegend, hier in de West Midlands, dat we werden getroffen in het voorjaar en de zomer en vroeg immuniteit konden verwerven? Gaat de winterse golf, zoals nu in Argentinië en Australië, en indertijd met de Spaanse griep, gepaard met een veel hogere case fatility rate?

Een ergernis was dat er zo weinig recente onderzoeksgegevens beschikbaar zijn. Een bron van voldoening was dat we het weliswaar heel druk hadden – al viel de ernst mee – maar dat dit ons niet van onze patiënten verwijderde. De griepgolf bracht ons eerder nader tot hen.

Wat kan Nederland hiervan leren? Misschien zijn er op tijd genoeg werkzame vaccins. Als dat niet lukt, dan zal de werkelijkheid voor patiënten en artsen dynamisch zijn en altijd afwijken van het beeld dat experts van tevoren schetsen – hoe nuttig de voorbereidingen ook zijn. Het mediacircus zal op volle toeren draaien en angst zaaien. Ook in Nederland is het wantrouwen jegens overheid en autoriteiten toegenomen.

Onderzoekers: doe meteen relatief eenvoudig onderzoek en publiceer het bij wijze van spreken de volgende dag. Dokters: lees de protocollen maar gebruik je verstand en je klinische blik. Ga ervan uit dat veel mensen toch met hun vertrouwde huisarts willen spreken en dat het aanzienlijk drukker wordt.

Beleidsmakers en verzekeraars: tast in de buidel en creëer een reserve aan generalisten – huisartsen en praktijkverpleegkundigen – voor als het in de reguliere eerste lijn uit de hand loopt.

Gilles de Wildt, huisarts

Huisartsen in Groot-Brittannië zijn dit voorjaar overvallen door de Mexicaanse-griepgolf. beeld: ANP
Huisartsen in Groot-Brittannië zijn dit voorjaar overvallen door de Mexicaanse-griepgolf. beeld: ANP
<strong>PDF van dit artikel</strong>
over de grens
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.