Onderzoeker in Tanzania - Waarom onderhouden?

Half acht:overdracht. Zoals elke ochtend lezen de verpleegsters in onverstaanbaar Engels de gebeurtenissen van de afgelopen nacht op. Niet alleen wordt het Engels onverstaanbaar uitgesproken, ook het volume kan onmogelijk verder dragen dan de directe buurman of -vrouw.

Af en toe staat er een dokter op, om na een plechtige inleiding in het Engels, een vurige monoloog in het Swahili te houden, waarop altijd bevestigend wordt geknikt door de overige aanwezigen. Discussies heb ik nog niet meegemaakt.

Als tijdens de overdracht een telefoon gaat (altijd op geluid, nooit op trillen), laat men deze eerst meermalen overgaan om de nieuwste ringtones, en vooral de bijbehorende lichtshow, te demonstreren. Semi-achteloos wordt vervolgens met luide stem de telefoon opgenomen en na een minutenlange reeks begroetingen over en weer wordt het gesprek beëindigd.

Ondanks mijn gebrekkige Swahili, weet ik zeker dat behalve de eindeloze uitwisseling van groeten (hoe is het met je, je vader, je moeder, je huis, je kinderen, vandaag…) er daadwerkelijk niets is gezegd.

Wat naast de dagelijks wisselende ringtone en lichtshow nog meer opvalt, is dat de meeste artsen meerdere telefoons hebben, die ook allemaal open op tafel liggen. Hoewel de artsen de luttele meters van hun door de overheid beschikbaar gestelde huis naar het werk afleggen per auto of motor, komen ze allemaal tijdens of na de overdracht binnen. Opvallend is ook nog de neonverlichting die sommige artsen op hun auto’s hebben laten zetten.

Materiële betrokkenheid is blijkbaar groot, die bij de patiënten helaas iets minder. Het moment van uitvoeren van een spoedsectio is per definitie afhankelijk van de arts en ook sterk afhankelijk van het tijdstip van de dag. Voor zeven uur in de ochtend is te vroeg en na twee uur in de middag zijn de meeste artsen te moe.

De anekdote van het kind dat intra-uterien overlijdt bij een spoedsectio terwijl de arts aan het begin van de operatie eerst nog uitgebreid gaat bellen en vervolgens de popelende steriel staande coassistent wegstuurt omdat de nog niet eens steriel staande operatieassistente meer ervaring heeft, is hiervan een tragisch gevolg. Het was voor de desbetreffende coassistent een harde confrontatie met de Tanzaniaanse cultuur.

Ook is het voor geïnteresseerde coassistenten en tropenartsen van tevoren goed om te weten dat veel Tanzanianen en ervan overtuigd zijn dat elke mzungu (blanke) geld over heeft. Onze schoenen, het enige paar dat we mee hebben naast eenvoudige slippers, zijn door een collegadokter al geclaimed, hoewel we volstrekt niet voornemens zijn ze weg te geven. Een van de Clinical Officers wil graag dat ik een digitale camera voor hem laat meenemen uit Nederland. Als ik hem kordaat voorreken wat hij me dan nu vooruit zou moeten betalen, kijkt hij me verbaasd aan.

De gelatenheid en het gebrek aan betrokkenheid in Afrikaanse ziekenhuizen is wel bekend en de reden voor mij om hier niet opgenomen te willen worden, ligt dan ook niet in de angst voor besmette naalden of afwezigheid van apparatuur, maar puur in de afwezigheid van betrokken artsen. Het geven van educatie op het gebied van beleid in een ziekenhuis lijkt mij dan ook stukken nuttiger dan het sturen van allerhande materiaal, met name geavanceerde materialen waar onderhoud of simpelweg stroom voor nodig is.

Een als kast gebruikte couveuse is slechts een voorbeeld van vele hightech apparaten die we uit het westen naar Afrika hebben verscheept, maar waar men hier nog lang niet aan toe is.
Dan heb ik het nog niet eens over de door ons zelf ingevoerd regeltjes, die er bijvoorbeeld voor zorgen dat het financieel vrijwel onmogelijk is om afgedankte bedden door de Tanzaniaanse douane te krijgen.

Daar sta je dan met je ideële inzamelingsactie noodgedwongen een douanebeambte voor honderden dollars om te kopen om je goedbedoelde bedden in een lokaal ziekenhuis te krijgen, alwaar ze door gebrek aan betrokkenheid alras in dezelfde toestand zullen belanden als hun voorgangers. Ervaring leert immers dat er zo weer nieuwe bedden worden gebracht door een andere net opgerichte ngo of vrijwilligersorganisatie. Waarom onderhouden?

Remko Kuipers, doet in Tanzania promotieonderzoek naar de invloed van ‘oervoeding’ op verschillende gezondheidsparameters

Naar Over de grens