De klerk, de dokter en de vroedvrouw

Het eilandje Deshima was vanaf 1641 ongeveer 250 jaar de enige plek waar het toenmalige hermetisch gesloten Japan contacten onderhield met de buitenwereld. Lange tijd liep dat contact alleen via de VOC. De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet van David Mitchell speelt anno 1799 in die buitengewoon benauwde, kleine wereld. In een interview heeft de auteur, die voor zijn boek uitgebreid historisch onderzoek deed en die Japan en Nederland goed kent, het eiland ‘een kattenluikje tussen Japan en de westerse wereld’ genoemd.

Het verhaal: Jacob de Zoet, klerk bij de VOC komt naar het eiland om de daar heersende corruptie te onderzoeken en te bestrijden. Daar wordt hij verliefd op Orito, een verminkte vroedvrouw die geneeskunde studeert bij de Nederlandse arts Marinus, die een hele schare Japanse studenten heeft.

Marinus vormt als het ware de spil tussen het Japanse en het westerse denken: hij heeft op Deshima een eigen wereld geschapen – met een botanische tuin en een spinet waarop hij Scarlatti speelt – en wijdt zijn Japanse studenten in de Europese geneeskunde in. De Zoet zoekt contact met Marinus, die hem aanvankelijk op afstand houdt, bang dat zijn wereld er niet ongeschonden afkomt.

Gaandeweg blijkt dat anderen ook plannen hebben met de Japanse vroedvrouw – snode plannen vooral. Mitchell verknoopt, zoals hij al eerder deed in Wolkenatlas, tal van verhaallijnen uiterst vernuftig aan elkaar en geeft zijn geschiedenis een prachtige historische, zelfs geopolitieke context. Het vergt wat bladzijden voordat de meeste lezers aan zijn bijzondere stijl gewend zullen zijn, maar de doorzetters worden beloond.

Mitchell heeft al beloofd dat zijn volgende roman helemaal zal gaan over dokter Marinus. Hij zal daarin onsterfelijk blijken. Intussen is De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet een roman die niet aan uw aandacht mag ontsnappen. HM