Laatste nieuws
Alex van Bolderen
2 minuten leestijd
Federatienieuws

Terugblikken, maar verwonderd?

Plaats een reactie

Afscheidscolumn

Dertig jaar geleden zag de gezondheidszorg er heel anders uit. Toch zijn de problemen even actueel. De kosten van de zorg liepen ook toen gestaag op, de invoering van de budgettering van ziekenhuizen in 1983 en het reductieplan van 8000 bedden van minister Gardeniers als oplossing voor de alsmaar stijgende kosten – en alternatief voor de sluiting van 25 ziekenhuizen – ten spijt. Resultaat: 3000 bedden minder en een fusiegolf waarbij meer dan de helft van alle ziekenhuizen was betrokken. Nam de overheidsbemoeienis tot eind jaren tachtig gestaag toe, vanaf 1988 trad de overheid gedeeltelijk terug en introduceerde ‘marktwerking’. Maar de focus op kostenbeheersing bleef en kostenoverschrijdingen konden niet worden voorkomen.

De verandering kwam in 1994 toen de commissie-Biesheuvel ‘Keuzen in de zorg’ uitbracht. De relatie tussen ziekenhuizen en medisch specialisten moest anders en de inkomens moesten geharmoniseerd. Adagium: of meewerken aan experimenten voor kostenbeheersing en kwaliteitsverbetering óf de totale overschrijding van 1994 zou worden verhaald op de nieuwe tarieven. ‘Kiezen en delen’ uit 1991, ook wel ‘De trechter van Dunning’ genoemd, werd daarbij als model gezien voor de inhoud van de zorg. Alleen zorg zou mogen worden vergoed die noodzakelijk was, werkzaam en doelmatig of anders onbetaalbaar. Anno 2011 is dit nog verrassend actueel. Uit de aanbiedingbrief: ‘Doel van deze discussie is het tot stand komen van een maatschappelijk draagvlak voor toekomstige politieke besluitvorming in de gezondheidszorg.’ Kan het actueler? Een terugblik verwondert dus niet.

Het lukte de LAD
om overal partij te worden

Ook de (rechts)positie van de arts (in dienstverband) veranderde in dertig jaar. Aanvankelijk ging het in de jaren tachtig richting nivellering, onder meer door functiewaardering. Maar door stevig neergezet LAD-beleid, mede op basis van een vergelijking tussen dienstverband en vrije vestiging ‘na Biesheuvel’, kwam de omwenteling. De arbeidsvoorwaardenregelingen in (academische) ziekenhuizen (AMS en HAMS) waren het gevolg. De DBC als voeding voor de inkomsten werd evenwel geen succes. Sceptisch blijf ik of de in te voeren DOT kostenoverschrijding zal beteugelen en inkomensharmonisatie kan realiseren. Mijn overtuiging: zolang in DBC/DOT het inkomensdeel en daarmee de inkomensprikkel zit, zijn dit soort instrumenten gedoemd te mislukken.

In de afgelopen dertig jaar kwamen vrijwel alle cao’s in de zorg tot stand. Eind jaren zeventig was de Cao Ziekenhuiswezen zo ongeveer de enige cao in de zorg. Tegenwoordig heeft elke subsector zijn eigen cao. Het lukte de LAD om overal partij te worden. De rechtspositie van dienstverbanders is soms fel bevochten, van terugdringen van buitensporige werktijden tot verbetering van inkomenspositie en arbeidsomstandigheden door invoering van levensfasebewust beleid.

Of de komende dertig jaar weer zoveel zal worden verbeterd aan de positie van artsen in dienstverband? Een enorme uitdaging! Flexibilisering, afrekenen op kwaliteit, ketenzorg en variabele beloning zullen sleutelbegrippen worden. Leer uit het verleden en anticipeer op het actuele. Dan blijft de toekomst van de LAD en van de (13.000) leden rooskleurig. Maar, zoals ik ook m’n afscheidssymposium eindigde: ‘Mijn tijd zit erop’. Een móóie tijd, ik had er geen moment van willen missen!

Alex van Bolderen, directeur LAD 1989-2011


<strong>Klik hier voor een PDF van het federatienieuws</strong>
Federatienieuws inkomen marktwerking in de zorg
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.