De schilder met het mes - Ollivier Pourriol

Scalpel of penseel

In de roman De schilder met het mes raakt een chirurg geïnspireerd door en gehecht aan een bejaarde kunstschilder die opgenomen wordt voor een blindedarmonsteking. Hoewel de hectiek van het vak doorgaans nauwelijks tijd laat om een band op te bouwen met patiënten, groeit er een bijzondere relatie tussen de chirurg en de kunstenaar. De herinneringen van de arts aan hun dialogen en aan de woorden van de schilder vormen – samen met zijn observaties en overpeinzingen – het verhaal. ‘Ik hield van die man en het is mijn plicht om te vertellen hoe die man, die zijn hele leven had geschilderd, uiteindelijk zelf schilderkunst werd.’

In prachtige taal schetst de Franse auteur Ollivier Pourriol zo niet alleen portretten van de kunstschilder, de chirurg en hun verbondenheid. Hij schildert ook een ode aan de kunst, aan het leven en de (naderende) dood. De arts raakt door de patiënt, die hij uiteindelijk niet meer als patiënt beschouwt, geïnteresseerd in schilderkunst. De patiënt had, als hij geen kunstschilder was geworden, chirurg willen zijn. Directe en indirecte vergelijkingen tussen de kunst en de geneeskunst en tussen schilders en chirurgen zijn in het verhaal verweven.

De kunstschilder verwijst onder meer naar de chirurgie als ‘net zo’n eenzaam beroep. Scalpels of penselen. Geen woorden, alleen daden.

Een soort van overeenkomst met de eenzaamheid, en met de mensheid ontdaan van de
mensen.’ Al oordeelt hij niet mild over het artsenvak: ‘Chirurgie is een man met een mes dat hij in iemand steekt die hij eerst gedrogeerd heeft en die hij ervan overtuigd heeft dat het voor zijn eigen bestwil is. Er is geen volmaaktere misdaad dan die waarbij het slachtoffer toestemming geeft en zijn eigen moord overleeft.’

De chirurg vormt een nieuwe kijk op de wereld, de schilderkunst en zijn vak. Hij begint steeds beeldender en kleurrijker te denken en te spreken. Met bovendien vaak een filosofische inslag. Met zijn korte hoofdstukken is de roman geschikt voor drukbezette artsen zoals de chirurg in het boek: ‘Onze enige rust is de eeuwige. Onze enige vakantie is de dood.’

Babs Verblackt, journalist

Rubriek Scoop