De jeugd(arts) heeft de toekomst

Voorzitterscolumn

In het boek ‘Successen van preventie 1970-2010’ onder eindredactie van Johan Mackenbach wordt onder meer de gezondheidswinst in beeld gebracht die voor rekening van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) komt. Dit dankzij de screening in de JGZ (betere ontwikkeling van 2200 kinderen en preventie van 20 sterfgevallen per jaar), de uitvoering van de hielprik (200 kinderen worden behoed voor een handicap en preventie van 30 sterfgevallen per jaar), preventieve adviezen (170 sterfgevallen door wiegendood voorkomen) en het vaccinatieprogramma (jaarlijks 6000 ziektegevallen en 50 sterfgevallen minder). Deze geweldige successen zijn een rechtstreeks gevolg van de op vroegtijdige onderkenning gerichte, integrale, preventieve werkwijze, het grote bereik en de laagdrempeligheid van de JGZ.

Soms lijkt het of we de gezondheidssuccessen van de preventieve JGZ vergeten zijn. De aandacht wordt opgeëist door schrijnende gevallen van kindermishandeling of verwaarlozing enerzijds en door probleemjeugd anderzijds. Logisch dat in de politiek opvoed- en opgroeiproblematiek prioriteit krijgt. Toch is het goed en belangrijk om te realiseren dat de waarde van de integrale JGZ groter is dan opvoedingsondersteuning alleen. En dat is juist nu van belang omdat er een grote stelselwijziging in voorbereiding is die beoogt dat de zorg voor de jeugd vanuit één gemeentelijke organisatie, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), wordt geboden. De primaire doelen van de JGZ moeten daarbinnen gewaarborgd blijven.

Meer jeugdartsen moeten worden opgeleid
tot arts maatschappij en gezondheid

De minister heeft dit ook begrepen. In de landelijke nota gezondheidsbeleid ‘Gezondheid dichtbij’ gaat zij dieper in op de gewenste ontwikkelingen met betrekking tot de JGZ. Zij wijst daarbij op het belang van het systematisch volgen van de groei en ontwikkeling van de jeugd, noodzakelijk om risico’s op gezondheidsproblemen van zowel lichamelijke als psychische aard vroegtijdig te kunnen signaleren.

In de nota wordt de belangrijke rol die de JGZ moet gaan spelen in de CJG’s verder uitgewerkt. Er wordt gewezen op de noodzaak van individuele contactmomenten naast het inzetten op begeleiding en leefstijladvies en het verkennen van innovatieve werkwijzen om ook de oudere pubers te bereiken. De wens om in het leefstijladvies lokale mogelijkheden te benutten is een rechtstreekse uitnodiging om het voortouw te nemen in de organisatie van nieuwe vormen van samenwerking binnen én buiten het CJG.Dat stemt optimistisch.

De minister hecht aan een professionele zorgstructuur tijdens alle levensfasen, waarin de samenwerking tussen alle betrokkenen rond het kind wordt gestimuleerd. Voor de jeugdarts biedt dit perspectief op een centrale rol in de zorg, de organisatie en in de professionele samenwerking, onder andere met alle (sociaal)-geneeskundige collega’s. Dat is precies de kans die de jeugdarts nu kan en wil pakken! De ontwikkelingen zullen zich de komende tijd in rap tempo voltrekken. Dat vraagt van de beroepsgroep nu al een bezinning op eigen ambities en doelen. Zo kan een professionele spin in het ‘jeugdweb’ niet zonder een daarop gerichte opleiding. Het aantal jeugdartsen dat wordt opgeleid tot arts maatschappij en gezondheid zal dus moeten stijgen. Dat vraagt wat, maar dan heb je ook wat: niet alleen de jeugd heeft de toekomst, maar de jeugdarts ook!

Cisca Koning, voorzitter KAMG