Laatste nieuws
Alexander Martens Hajo Gernaat
4 minuten leestijd
kwaliteit & veiligheid

AD Top 100 maakt burger niet wijzer

2 reacties

kwaliteit & veiligheid

Ranglijst toont geen samenhang met vorig jaar

De nieuwe Ziekenhuis Top 100 van het Algemeen Dagblad lijkt in niets op de lijst uit 2011. Dat maakt vergelijken zinloos en kiezen voor de beste kwaliteit onmogelijk.

Het valt te prijzen dat journalisten moeite doen om hun lezers inzicht te geven in de kwaliteit van ziekenhuizen. Burgers hebben recht op deze informatie, alleen al omdat zij verplicht zijn deze voorzieningen te financieren. Zorgkwaliteit is echter moeilijk definieerbaar. Zij is mede afhankelijk van medisch-technische kwaliteit, organisatie, communicatie, attitude en bejegening. Al in 2004 toonden Maarse en Van Velden in een artikel in Medisch Contact aan dat er nauwelijks samenhang bleek te bestaan tussen de ranglijstpositie van ziekenhuizen in de AD-lijst en de Elsevier-lijst ('Nutteloze informatie'; C 44/2004: 17). En dat dergelijke tegenstrijdige onderzoeksresultaten bij burgers alleen maar verwarring zaaien. Inmiddels hanteert Elsevier een andere methode voor het beoordelen van ziekenhuiskwaliteit, zodat het vergelijken van de resultaten tussen Elsevier en AD niet meer goed mogelijk is.

Het Algemeen Dagblad (AD) publiceerde kort geleden, voor de negende keer op rij, een Ziekenhuis Top 100. Op basis van 33 criteria is een rangorde opgesteld met de intentie om ziekenhuizen onderling te wegen ten aanzien van hun medische kwaliteit. Als input voor deze relatieve kwaliteitsmeting wordt gebruikgemaakt van kwaliteitsindicatoren van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en
de vakverenigingen van medisch specialisten. Ziekenhuizen zijn verplicht deze parameters openbaar te maken.

Maar ook de methodiek van het AD lijkt niet geschikt om de burger te helpen bij een verantwoorde keuze voor een ziekenhuis.

Nauwelijks samenhang
Om enig inzicht te krijgen in de waarde van de conclusies van het AD hebben wij de samenhang getoetst van de AD-ranglijstposities van twee opeenvolgende jaren (zie figuur). De ranglijstpositie van elk ziekenhuis in 2012 (x-as) werd vergeleken met die in 2011 (y-as). Het spreidingsdiagram toont nauwelijks enige samenhang. De correlatiecoëfficiënt (r) is 0,210 (regressieanalyse volgens Passing Bablok).

Deze zeer lage correlatiecoëfficiënt geeft aan dat er nauwelijks enige samenhang bestaat tussen de AD-onderzoeksresultaten van 2011 en die van 2012. Ziekenhuizen die het ene jaar tot de beste van Nederland behoorden, blijken een jaar later zeer slecht te scoren en vice versa. Van consistentie is nauwelijks sprake. Hier zijn drie mogelijke verklaringen voor: of de kwaliteit is zeer veranderlijk, of er is nauwelijks verschil in kwaliteit, of er wordt niet goed gemeten.

Als ziekenhuiskwaliteit aan sterke wisselingen onderhevig zou zijn, dan zal men bij herhaalde (correcte) metingen inderdaad een lage correlatiecoëfficiënt vinden. Dit zou bijvoorbeeld het geval zijn als prestatie-indicatoren voor dezelfde instelling jaarlijks sterk variëren of als de inspanningen van medisch specialisten om kwaliteit te leveren en te verbeteren sterk wisselend zouden zijn. Dit zou echter haaks staan op de perceptie en overtuiging van patiënten, medisch specialisten, ziekenhuisbestuurders, de IGZ en verzekeraars dat ziekenhuiskwaliteit ertoe doet en dat deze zich geleidelijk aan verbetert. Mocht het vluchtige karakter van kwaliteit echter toch de verklaring zijn, dan draagt de AD Ziekenhuis Top 100 in het geheel niet bij tot een verantwoorde keuze door de burgers. Immers, wat nu een topziekenhuis is gebleken kan over enkele maanden wel tot de slechtste ziekenhuizen van Nederland behoren!

Als er, anderzijds, nauwelijks verschil bestaat tussen de kwaliteit van ziekenhuizen, dan zullen minimale verschillen in de gemeten kwaliteitsindicatoren leiden tot grote verschillen op de ranglijst. Maar ook dan maakt het dus nauwelijks uit voor welk ziekenhuis een burger kiest: hij krijgt immers overal min of meer dezelfde kwaliteit aangeboden. De AD Ziekenhuis Top 100 draagt dus ook in deze situatie niet bij aan een gefundeerde, verantwoorde keuze.

Burger niet geholpen
In de medische wereld is het gebruikelijk om een diagnostische test eerst te toetsen op geschiktheid (validatie). Een goede diagnostische procedure moet aan tal van eisen (juist, reproduceerbaar, enzovoort) voldoen voordat deze wordt gebruikt. Het AD geeft niet aan hoe zijn test is gevalideerd. Zijn de gebruikte kwaliteitsindicatoren geschikt? Is de (steeds wisselende) selectie van een aantal van deze indicatoren correct? Is het gewicht dat aan de indicator wordt gegeven (weegfactor) correct? Tal van vragen over de methodiek worden niet beantwoord. Ook dat maakt de AD-ranglijst niet erg geloofwaardig.

Uit niets blijkt, kortom, dat het AD-onderzoek de burgers zou helpen in een onderbouwde keuze voor een kwalitatief goed ziekenhuis. Dit is jammer, temeer omdat de redactie van het AD zo uitgebreid aandacht besteedt aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om haar lezers te informeren over de kwaliteit van zorg. Verder onderzoek naar methoden om zinvolle informatie over ziekenhuiskwaliteit te kunnen geven zou nuttig zijn. Want tot nu toe leiden ranglijsten, behalve tot veel verwarring, slechts tot onterechte positieve of negatieve reclame voor genoemde instellingen.


Alexander Martens, arts klinische chemie

dr. Hajo Gernaat, psychiater

Namens de stafcommissie Kwaliteit, Diaconessenhuis Meppel

Correspondentieadres: martensa@noorderboog.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld.



Zie ook:

<b>Download dit artikel (PDF)</b> Eerdere berichtgeving over de Top 100 Ziekenhuizen:
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • J.M.V. Mooij

    nefroloog retired, Maasmechelen Belgium

    Eindelijk een krachtige repons van de medische wereld die doorgaans met zich laat sollen door "bestuurders" en media. Die hele bussiness van "top 10" medische ziekenhuizen en artsen dient de prullebak in.

  • R.J. Bolt

    Kinderarts, Rotterdam

    Misschien zijn de verschillen tussen ziekenhuizen gewoon niet zo groot in NL en leveren ze allemaal goede zorg. Kleine verschillen in punten tussen 2011 en 2012 leiden dan tot grote verschuivingen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.