Laatste nieuws
kosten en baten

Zonder kosteninzicht geen kostenbewustzijn

Plaats een reactie

KOSTEN & BATEN

Inzicht in prijzen van onderzoek en medicijnen ontbreekt bij specialisten

Om de kosten in de zorg te kunnen beheersen, moeten artsen wél weten wat die kosten zijn. Dat inzicht is er echter niet, ontdekten ze in Ziekenhuis Gelderse Vallei. Tijd om de prijskaartjes van aanvullend onderzoek en geneesmiddelen boven tafel te krijgen.

In het visiedocument ‘De medisch specialist 2015’ wordt nadrukkelijk gewezen op de rol van de specialist in het beheersen van de zorguitgaven.1 Om deze rol te kunnen spelen, moet de medisch specialist echter wel weten wat de kosten zijn van aanvullend onderzoek en medicamenten. De vraag is of deze kennis aanwezig is. Om hierachter te komen, hebben wij een digitale enquête gehouden onder de specialisten en arts-assistenten van Ziekenhuis Gelderse Vallei. 110 artsen vulden de enquête in, onder wie 60 specialisten en 47 arts-assistenten.

Slechts 17 procent van deze artsen maakte een juiste schatting van de kosten van aanvullend onderzoek en medicijnen. In het geval van een onjuiste schatting worden de kosten voornamelijk overschat. Daarnaast laat het onderzoek zien dat er geen verschil in kostenbewustzijn bestaat tussen specialisten en arts-assistenten. Blijkbaar is inzicht in kosten niet iets wat gedurende de loopbaan van een arts toeneemt.

Overschatting
58 procent van de respondenten overschatte de reële kosten. Dit gold in het bijzonder voor de medicamenten en de kosten van een nabepaling van NT-proBNP. Dit laatste kan berusten op een gebrek aan kennis over opbouw van de prijs van klinisch-chemisch onderzoek. Een andere verklaring is dat een NT-proBNP-bepaling relatief weinig wordt aangevraagd. Dat geeft het gevoel dat het om ‘bijzonder’ onderzoek gaat, dat waarschijnlijk ook duurder zal zijn. De enorme overschatting van de kosten van medicijnen zou kunnen komen door de methode die we gebruikt hebben. Afhankelijk van de procentuele afwijking van het geschatte bedrag ten opzichte van de reële kosten was een schatting juist (75%-125%) of onjuist (<75% of >125%). Het is bekend dat naarmate de kosten van een geneesmiddel toenemen ook de juistheid van de schatting, weergegeven als procentuele afwijking van de kostprijs, toeneemt.2

Dit onderzoek geeft op een eenvoudige en pragmatische manier inzicht in de mate van kostenbewustzijn van medici. Tot welk specialisme men ook behoort, elke dag zullen er meerdere onderzoeken worden aangevraagd of medicamenten worden voorgeschreven zoals onderzocht in deze studie. Hoewel ons onderzoek een singlecenterstudie is, lijken de uitkomsten generaliseerbaar voor medisch specialisten en arts-assistenten werkzaam in andere ziekenhuizen in Nederland.

Verklaring
Een mogelijke verklaring voor het gebrek aan kostenbewustzijn zou kunnen zijn dat zowel de medisch specialist als de arts-assistent niet is geleerd om bij de dagelijkse besluitvorming de kosten van onderzoek en medicamenten te laten meewegen. Een andere verklaring is dat het belang van kostenbeheersing in de zorg voornamelijk gezien wordt als een probleem van beleidsmakers, politici, managers, zorgverzekeraars, farmaceuten of patiënten, maar niet behorend tot de taak van de arts.3 Welwillende medici daarentegen geven aan dat het leveren van doelmatige zorg wordt bemoeilijkt door de afwezigheid van de kostprijzen van medicamenten en onderzoeken in de dagelijkse werkomgeving. Een laatste verklaring kan zijn dat de financieringsstructuur in een ziekenhuis dusdanig is ingericht dat er geen verantwoordelijkheid en dus betrokkenheid wordt gevraagd van de medisch specialist in het creëren van doelmatigheidswinst. Kortom, de ontwikkeling van kosten-bewustzijn onder medisch specialisten en arts-assistenten wordt niet geleerd, niet gestimuleerd of zelfs geblokkeerd.

Prikkelen
Het creëren van kostenbewustzijn van laboratoriumonderzoek leidt, volgens recent onderzoek, tot een aanzienlijke reductie van de aanvragen en kosten.4 Binnen ons huidige zorgstelsel wordt getracht zowel kwaliteitsverbetering als kostenbeheersing te bewerkstelligen. Om dit te stimuleren kan de zorgconsument kiezen uit concurrerende zorgverzekeraars die op hun beurt zorgaanbieders contracteren op basis van kwaliteit en doelmatigheid.

Op dit moment werkt het systeem niet naar behoren en ligt het accent op kostenbeheersing, voornamelijk ten gevolge van overheidsinterventie.5 Echter, in tijden van steeds betere kwaliteitsinformatie kan kosteneffectiviteit een belangrijkere rol gaan spelen voor de verzekeraar bij de contractering van zorgaanbieders naast de toezegging om selectiever zorg in te kopen. Als de Tweede Kamer het wetsvoorstel van minister Schippers aanneemt, kunnen zorgverzekeraars in de toekomst zelfs besluiten om zorgverlening door niet-gecontracteerde zorgaanbieders niet te vergoeden.6 Al deze ontwikkelingen moeten prikkelen om meer kennis te nemen van de kosten van onderzoeken en medicamenten om zo de doelmatigheid van de individuele behandeling te verbeteren.

Verantwoordelijkheid
Hier ligt een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor zowel de medische beroepsgroep als het management van ziekenhuizen. Doelmatige zorg moet een integraal onderdeel worden van de medische praktijk en inzicht in de kostprijzen hoort daarbij. Een voorbeeld is de app ‘receptprijs’ van de Orde van Medisch Specialisten. Een handig hulpmiddel om bewuster voor te kunnen schrijven. Daarnaast valt te denken aan het simpelweg vermelden van de prijzen van onderzoeken en medicijnen in de elektronische aanvraag dan wel voorschrijfsystemen. Ten slotte is het raadzaam om de financieringsstructuur in een ziekenhuis zodanig in te richten dat de medisch specialist medeverantwoordelijk is voor het creëren van doelmatigheidswinst. Op deze manier wordt de specialist gedwongen om na te denken over kosten in de zorg.


Ben de Jong, internist in opleiding, Ziekenhuis Gelderse Vallei

Jacqueline Klein Gunnewiek, hoofd vakgroep klinische chemie, Ziekenhuis Gelderse Vallei

Hans Peter Bootsma, hoofd ziekenhuisapotheek, Ziekenhuis Gelderse Vallei

Evert-Jan de Kruijf, internist-hematoloog, Ziekenhuis Gelderse Vallei

contact: benjongde@gmail.com; cc: redactie@medischcontact.nl


Geen belangenverstrengeling gemeld



Lees ook

Voetnoten

1. Visiedocument De Specialist 2015 (PDF)
2. Allen e. a. Physician Awareness of Drug Cost: A Systematic Review. PLoS Med 2007; 4 (9): e283.
3. Tilburt e.a. Views of US physicians about controlling health care costs. JAMA 2013; 310 (4): 380-8.
4. Feldman e.a. Impact of providing fee data on laboratory test ordering. JAMA Intern Med 2013; 173 (10): 903-8.
5. Halbersma e.a. Voldoen de zorgverzekeraars in hun rol als motor van het zorgstelsel? NZa Research Paper 2012-13.
6. http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHSHE:2013:2971

<b>Download dit artikel (PDF)
zorgverzekeraars Gelderse Vallei kosten en baten
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.