Onzekerheidsreductie

Een van de belangrijkste doelstellingen van radiologisch onderzoek is onzekerheidsreductie. Denk bijvoorbeeld aan een rokende patiënt die naar zijn huisarts stapt, omdat hij wat hoest en een (eveneens rokend) familielid heeft met longkanker. Een aanvraag voor een thoraxfoto is het resultaat. Met een opgave van het aantal pack years weet de radioloog wel wat de achterliggende vraag is. De thoraxfoto toont geen afwijkingen en de patiënt wordt door de huisarts voor het moment gerustgesteld.

Maar bij steeds meer vormen van radiologisch onderzoek heeft de radioloog direct contact met de patiënt, zoals op de mammapoli. Bij een deel van de vrouwen die daar komen, is bij het landelijk bevolkingsonderzoek borstkanker een niet-palpabele afwijking gevonden. Een ander deel heeft zelf een knobbeltje gevoeld. De meeste vrouwen zijn dodelijk ongerust en hebben spookbeelden over kanker, bestraling, uitzaaiingen, chemo­therapie, kaalheid, pijn en over­lijden.

De diagnosestelling op de mammapoli berust op de palpatie door de chirurg, mammografie (aangevuld met echografie) en cytologie of histologie. De radioloog heeft de resultaten van de mammografie, echografie en palpatie al tot zijn beschikking als hij de patiënte ziet. De verleiding om haar bij een hoogstwaarschijnlijk goedaardige uitslag voorlopig gerust te stellen, is groot, zeker als de cytologie een dag op zich laat wachten.

Soms sta je voor grote verrassingen: toch maligniteit in een cysteuze afwijking bijvoorbeeld. Dat overkwam mij laatst en dat leidde tot een klacht: een patiënte had er moeite mee dat ik haar ten onrechte had gerustgesteld. Moet ik alle vrouwen in de waan laten dat zij mogelijk kanker hebben totdat alle uitslagen bekend zijn?

Floris Sanders, de radioloog