Veel variatie maakt chirurgie aantrekkelijk

‘Je moet voortdurend schakelen’

Chirurgie is een afwisselend coschap. Met veel ziektebeelden en verschillende soorten patiënten. Een coschap met een scherpe focus op oplossen en ingrijpen. Toch missen de coassistenten chirurgie het persoonlijke contact met patiënten.

Ieder coschap heeft zijn eigen vooroordelen. Het coschap chirurgie kent die zeker: chirurgie draait niet om denken, maar om snijden. Coassistenten mogen weinig zelf doen en chirurgen zijn arrogante, weinig hulpvaardige baasjes. Niek Voesten (21) is vijfdejaarsstudent aan de Universiteit van Maastricht en coassistent chirurgie in het academisch ziekenhuis Maastricht (azM). ‘Ik had die vooroordelen ook, maar het tegendeel is waar. Het vak gaat meer over nadenken dan ik had gedacht. Je moet toch het volledige ziektebeeld in ogenschouw nemen. En de specialisten - met name de jongere chirurgen - delen graag hun kennis en kunde.’

Ook Karen Vergeer (22), vierdejaarsstudent aan de Radboud Universiteit en coassistent in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen begon met de nodige vooroordelen aan haar coschap heelkunde. ‘Ik was bang weinig te mogen doen, maar dat valt reuze mee. In mijn portfolio staan inmiddels aardig wat ingrepen. Zo heb ik een nagelextractie gedaan, verschillende lipomen verwijderd en veel gehecht. De eerste keer hechten, vond ik best spannend. Ik had natuurlijk geoefend op een kunststof pop en een varkenspootje, maar het echte werk is toch anders. Bij een patiënt ben je bang een lelijk litteken te veroorzaken. Maar met de nodige tips en aanwijzingen van begeleiders ging het goed.’

Veel zelf doen is prettig, vinden de coassistenten. Zo ook Farisha Hassankhan (25), vijfdejaarsstudent aan de Rijksuniversiteit Groningen en werkzaam in het St. Elisabeth Hospitaal (Sehos) op Curaçao. ‘Ik werk als coassistent op de derdeklasafdeling waar de armste mensen liggen. Deze patiënten wachten vaak lang tot ze een arts opzoeken, gaan anders om met ziekte en hebben weinig geld voor medische hulp. Daardoor zie je ziektebeelden die je in Nederland minder vaak ziet, zoals zeer ernstige diabetesvoeten. Hier krijg ik veel vrijheid en ruimte. Kleine ingrepen mag ik vaak zelf doen en ik heb al goed leren hechten.’

Chirurgische plaatjes
Tijdens dit coschap raadplegen de drie co’s geregeld boeken en websites. Naast de bekende sites van UpToDate en PubMed raadt Niek Voesten de website websurg.com aan. ‘Het is een bijzondere site waar je onder andere filmpjes kunt bekijken van bepaalde operaties en operatietechnieken. Bijzonder handig als voorbereiding op operaties.’ Verder slaat Voesten geregeld het Leerboek chirurgie op en het boek Letsels van het steun- en bewegingsapparaat. ‘Dat boek ligt bij ons in het ziekenhuis, wellicht ook omdat het door dr. Brink, een van de Maastrichtse professoren, is geschreven’, vertelt Niek.

Karen Vergeer was niet zo blij met de boeken die ze voor haar studie aan de Radboud Universiteit had aangeschaft, zoals het Textbook of Surgery. Droog, duur en minder praktisch dan de boeken die andere coassistenten meebrachten, zoals het Leerboek chirurgie of de anatomieatlas van Sobotta. ‘Daarnaast raad ik de site chirurgenwerk.eu aan. Op die site kun je allerhande ziektebeelden en verschillende chirurgische plaatjes opzoeken. Echt top.’ Farisha Hassankhan is ook fan van deze site en kijkt verder geregeld in het boek Chirurgie van Bonjer en de anatomieboeken van Netter en Sobotta. ‘Los van deze boeken heb ik ook een cursus tropengeneeskunde gevolgd om me op het werk op Curaçao voor te bereiden.’

Borstamputatie
De aantrekkelijkheid van het coschap chirurgie zit vooral in de variatie in het werk, vertellen de coassistenten. Farisha: ‘Het ziekenhuis is klein en overzichtelijk en dat zorgt voor een afwisselende werkweek. De ene dag loop je op zaal, de volgende dag kijk je mee op de ok, en vervolgens volg je een arts die patiënten behandelt in een van de vele buitenpoliklinieken. Daardoor zie je heel veel verschillende soorten patiënten en ziektebeelden. Echt leerzaam.’

‘In Maastricht zijn de coschappen gebaseerd op veel eigen initiatief’, vertelt Niek. ‘Je kunt dagenlang in het cohok hangen, maar daar leer je uiteraard weinig van. Je moet er zelf op afstappen, zorgen dat je met verschillende artsen kunt oplopen en diverse afdelingen aandoen. Alles is mogelijk, maar je moet het wel zelf organiseren.’

Karen geniet ook van de afwisseling bij heelkunde. ‘Elke dag is anders. Ik zie zoveel patiënten op één dag voorbij komen. Dat maakt het werk prettig. Je moet voordurend schakelen. Die afwisseling vind ik fijn en tegelijkertijd nadelig. Juist een band opbouwen met een patiënt, vind ik aantrekkelijk. Wanneer ik me kan verbinden met een patiënt, krijgt het voor mij meerwaarde. Dat gebeurde bij een borstkankerpatiënte. Dat ziektebeeld is al indrukwekkend op zich, maar in dit geval had ik de status zelf gedaan. Vervolgens stond ik de dag erop op de operatiekamer en kon de borstamputatie van deze vrouw volgen. Dat had veel impact. Bij vakgebieden als gynaecologie, interne of huisartsgeneeskunde heb je langer en intensiever contact met patiënten; dat past beter bij mij. Ik weet bijna zeker dat ik geen chirurg word. Op dit moment denk ik veel na over huisartsgeneeskunde. Een vak dat je ook parttime kunt doen en waarbij je een breed scala aan patiëntencontacten hebt.’

Hoogstandjes
Farisha vindt haar coschap op Curaçao geweldig. Het levert haar in het weekend veel zonnige stranddagen op, maar het geeft haar ook een andere blik op de geneeskunde. ‘Doordat ik in een minder modern ziekenhuis werk, leer ik dat je ook goede zorg kunt bieden met minder middelen. Omdat de basisgeneeskunde hetzelfde blijft, gaat je klinische blik hier met sprongen vooruit. Ik vind het mooi dat je met minder technische hoogstandjes toch volwaardige zorg kunt bieden.’

Daarbij geniet Farisha van het chirurgische vak. ‘Het aantrekkelijke van chirurgie vind ik dat het een vrij afgebakend vakgebied is. Je krijgt een probleem voorgeschoteld en je kijkt daar puur vanuit chirurgisch oogpunt naar. Je kunt het dus redelijk eenduidig benaderen. In dat voordeel schuilt ook het nadeel. Chirurgie heeft wat mij betreft een te beperkte scoop. Sommige patiënten hebben een bredere aanpak nodig. Persoonlijk zou ik het liefste een vak willen waarin je de oplossingsgerichte chirurgische kant kunt combineren met een wat meer persoonlijke aanpak. Ik ben iemand die meer menselijk contact nodig heeft. Mijn persoonlijke top drie is op dit moment gynaecologie, urologie en huisartsgeneeskunde.’

Voor Niek Voesten in Maastricht pakt de ervaring met dit coschap juist positiever uit dan hij aanvankelijk had gedacht. Niek is erg onder de indruk van het vak. ‘Toen ik aan dit coschap begon, leek het me niet zo’n superspecialisme. Ik had mijn oog meer laten vallen op anesthesiologie. Maar achteraf vond ik het heel leuk. De afwisseling, het daadwerkelijk kunnen ingrijpen als arts. Het vrij acuut actie ondernemen, spreekt mij erg aan. Maar negatieve kanten schrikken wel af, zoals het keiharde werken en de lange werkweken. Maar ik moet bekennen dat ik wel even ben gaan twijfelen tussen anesthesiologie en chirurgie. Gelukkig hoef ik nog niet te kiezen.’

Dana Ploeger

Verder lezen

Websites

www.websurg.com

Virtuele medische universiteit met beelden, beschrijvingen van de meest uiteenlopende operaties.

www.chirurgenwerk.eu

Medische site met informatie over ziektebeelden, diagnoses, behandelingen, operatieverslagen en richtlijnen.

Boeken

Leerboek chirurgie, prof. dr. H.G. Gooszen e.a., Bohn Stafleu van Loghum, 105 euro.

Het Leerboek chirurgie behandelt de volledige heelkunde. Ook die onderwerpen die op het grensvlak van de heelkunde liggen.

Letsels van het steun- en bewegingsapparaat, door prof. dr. P.R.G Brink e.a., Elsevier Gezondheidszorg, 55,50 euro.

In dit boek wordt een groot aantal letsels van het steun- en bewegingsapparaat besproken, zowel van het skelet als van de weke delen.

Chirurgie door prof. dr. H.J. Bonjer e.a., Bohn Stafleu van Loghum, 102,50 euro.
In dit boek staan 68 casussen beschreven rondom chirurgische overwegingen voor of tijdens hun operaties.

Atlas of Human Anatomy, Frank H. Netter, Saunders Company, 60,99 euro (bol.com).

Uitgebreide atlas van de anatomie van het menselijk lichaam. Via site netteranatomy.com aan te vullen met recente studies en plaatjes.