Primadonna’s en dinosaurussen

Ze willen de zorg niet helemaal opengooien voor de markt; er is altijd een sociaal kader nodig, dat door de overheid wordt vastgesteld. Maar in een markt is het wel normaal dat de slechte aanbieders worden weggedrukt. ‘We moeten accepteren dat er vier of vijf ziekenhuizen failliet gaan.’ Dat zeiden zorgondernemer Jaap Maljers en publicist Willem Wansink bij de publicatie van Alles is anders in de zorg, hun felle, maar beredeneerde aanklacht tegen de organisatie van de Nederlandse gezondheidszorg.

Beide heren zien veel ‘weeffouten’. Te veel spreiding bijvoorbeeld. Dat maakt de zorg duur en kan tot ondermaatse kwaliteit leiden doordat de artsen te weinig routine opdoen. ‘Kankeronderzoek vereist een andere infrastructuur dan de nazorg aan de individuele kankerpatiënt.’

Ze zien vooral angst voor (meer) marktwerking. Dokters zijn vooral tegen, omdat ze bang zijn dat er beperkende regels komen ‘die hun ivoren toren doen wankelen’. Erken nu eens dat dokters geen ‘halfgoden’ zijn, stellen ze, en dat ziekenhuizen geen tempels van heilige goedertierenheid zijn.

Maljers en Wansink hekelen het primadonnagedrag van medisch specialisten, die in Nederland meer verdienen dan waar ook ter wereld. Het in hun ogen belachelijke honoreringsstelsel scheert binnen de gouden kooi van de maatschap alle artsen over één kam: van zeer goed tot middelmatig presterend. Een systeem dat specialisten gevangen houdt op hun werkplek: waar zie je dat nog in de maatschappij? Die gildenstructuur moet (en gaat) op de helling, volgens Maljers en Wansink.

En wil de huisarts niet eindigen als de dinosaurus van de zorg, dan moet hij anders en vooral economisch leren denken. Hij zou niet langer poortwachter moeten zijn, maar adviseur en navigator van de patiënt. ‘Geen huisvriend meer, maar een levende tomtom voor de zorg.’

Ook hebben de auteurs adviezen voor de politiek: beschouw de gezondheidszorg niet alleen als een kostenpost, maar ook als een economisch waardevolle sector. En hul je niet in omfloerste, dubbelzinnige taal. Toegankelijkheid, betaalbaarheid en bereikbaarheid van zorg zijn heel belangrijke begrippen, maar ze worden nooit expliciet omschreven. Reden: VWS-ambtenaren, politici en de ‘spelers in het veld’ zijn te nauw met elkaar verweven. Zo durft niemand iemand anders de wacht aan te zeggen.

En hun advies aan de burger: gezondheidszorg is ook uw eigen verantwoordelijkheid. Wie later goede zorg wil, moet zich nu bijverzekeren. Maar vergis je niet, zeggen Maljers en Wansink, burgers willen wel degelijk kiezen voor de beste zorg. Ze snakken daarom naar goede en eerlijke informatie. En dus moet de behoefte van de patiënt bepalend zijn voor de organisatie van de gezondheidszorg.

Maar dat wisten we toch al? HM