Zinloze levensstroom
Plaats een reactie
‘Kom, til gerust deze deken op / Kijk, deze homp vet en rotte sappen / dat was ooit de trots van een of andere man.’ Deze woorden (over ‘een kankerbarak’) van de Duitse arts, dichter en essayist Gottfried Benn (1886-1956) komen uit zijn poëziedebuut Morgue und andere Gedichte (1912), waarmee zijn naam werd gevestigd. Zowel de titel (‘morgue’ is een lijkenhuis) als de inhoud weerspiegelen dat de dichter in deze levensperiode als arts-assistent veel obducties deed. De bundel zal bij menig arts herinneringen oproepen aan het snijzaalpracticum.
Met nog een ander – uit dezelfde bundel afkomstige – gedicht over ‘een verzopen bierdrager’, waarop autopsie wordt gedaan, treffen we de aangehaalde regels in het nawoord van Statische gedichten van Benn. Vertaler Huub Beurskens gaf zijn nawoord bij deze bundel een intrigerende titel ‘Snijbloemen van de patholoog’. Uit alles blijkt zijn gedegen kennis van Gottfried Benn.
Niet zonder reden wordt in Statische gedichten (dat voor het eerst in 1948 verscheen) veel aandacht besteed aan de eerste bundel van Benn, die ruim een kwart eeuw tevoren was uitgegeven. Ondanks grote verschillen tussen beide bundels, signaleert Beurskens ook een belangrijke en markante overeenkomst: ‘Benn is van meet af aan een bloemenman.’ De plastisch beschreven scènes uit Morgue und andere Gedichte zijn in de veel rijpere bundel Statische gedichten als het ware geïncorporeerd in een levensvisie: het bestaan wordt hierin uitgedragen als inhoudsloos oftewel als ‘niets, maar daaroverheen glazuur’, waarvan niet de mens maar bloemen de fraaiste belichaming zijn.
Benn had zich overigens al in 1917 gespecialiseerd op het gebied van huid- en geslachtsziekten en praktiseerde met onderbrekingen tot 1953. De titel van de bundel refereert aan datgene wat Beurskens omschrijft als ‘het verticale evenwichtsmoment in de zinloze levensstroom’; louter de kunst – die los van alles dient te staan – kan dit moment vasthouden. Ignace Schretlen
Gottfried Benn (vertaling Huub Beurskens), Statische gedichten, Meulenhoff, 159 blz., 25 euro.
- Er zijn nog geen reacties
