Rigiditeit - Emile Keuter
3 reactiesHet interview van afgelopen zomer met Catherine de Jong, de voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, was een schot in de roos. Karikaturale uitspraken en dito fotografie leverden de meest felle reacties op van alternatief of complementair werkende collega’s. Zodoende konden we lezen dat volgens sommigen Medisch Contact een tijdschrift hoort te zijn voor alle artsen met respect voor ieders visie. Daar moet je in de sterrenkunde of de biologie eens mee komen. Alsof we de medische wetenschap waaraan we zo serieus werken en die zulke grote successen boekt terzijde zouden kunnen schuiven om ruimte te geven aan de analyse van levend bloed of de meridianen.
Een bevriende collega past in sommige gevallen homeopathie toe. Hij kan zo nu en dan op een felle discussie met mij rekenen, hetgeen onze band zeer versterkt. Als ik vraag: ‘Waarom doe je dat?’, zegt hij: ‘Omdat het werkt.’
Een andere bevriende arts ging naar Macedonië om de kunst af te kijken van een bonesetter die in Nederland uitbehandelde patiënten met posttraumatische dystrofie/CRPS1 genas. Hoe sceptisch iedereen ook was, op dit moment is het een kunstfout om de methode die daaruit voortkwam, pain exposure physical therapy (PEPT), over te slaan. Ik zie zelf af en toe spectaculaire resultaten van manuele therapie bij hernia’s en van hypnose en massage bij functionele pijnklachten. In mijn beleving zijn dat specifieke behandelingen die te weinig worden toegepast, gemeten en beschreven.
Ik ben voor een gedoogbeleid voor alternatieve behandelwijzen. Laten we allemaal hard lachen om de theorie achter de kwakzalverij en laten we blij zijn met ieder succes dat geboekt wordt bij onze patiënten met somatisch onvoldoende begrepen lichamelijke klachten. Zo krijgen regulier werkende artsen hun wachtkamers leeg. Laten we bestuderen wat er gebeurt bij alternatieve en suggestieve behandelingen. Niet alleen wat er gebeurt in de portemonnee en de psyche van de patiënt, maar ook welke veranderingen in het zenuwstelsel en de organen kunnen worden gemeten.
Soms bestaat het idee dat je daarvoor tegenover patiënten de alternatieve theorie enige waarde moet toekennen, maar ik doe dat nooit. Net zoals we voortdurend twijfelen aan onze biomedische inzichten om de wetenschap vooruit te helpen, moeten we alternatieve theorieën aanhoren en met argumenten bestrijden. Ik vermoed dat we dan een soort indeling kunnen maken van alternatieve therapieën op basis van nonsensgehalte, overlap met wetenschappelijke inzichten en nieuwe biopsychosociale verklaringen. Dat begint volgens mij met miner rigiditeit en een betere relatie met de alternatieve behandelaar en de patiënt die zo’n behandeling zoekt.
Emile Keuter is neuroloog
Rien Vermeulen
neuroloog, Amsterdam
Emile Keuter is van mening dat wij alternatieve theorieën moeten aanhoren en met argumenten bestrijden en we moeten minder rigide zijn in relatie tot alternatieve behandelaars (MC 13 sept 2013). Als we kijken naar de meest toegepaste alternatieve the...orieën (homeopathie, acupunctuur en chiropraxie) dan kunnen we vaststellen dat deze theorieën inmiddels onderuit zijn gehaald. Behandelingen gebaseerd op deze theorieën hebben nimmer een tumor in grootte doen afnemen, een ontsteking doen verdwijnen of uitbreiding van een infarct voorkomen. Als deze uitspraak wordt gedaan in gezelschap van aanhangers van deze theorieën volgt meestal protest en wordt beloofd een artikel op te sturen waaruit zou moeten blijken dat homeopathie bijvoorbeeld wel degelijk biologische effecten heeft. Meestal ontvang ik geen artikel, soms een artikel over een onderzoek zonder adequate controlegroep. Waarom moet ik dat telkens weer aanhoren en waarom is het rigide als ik tegen chiropractoren, acupuncturisten of homeopaten zeg dat zij onzin beweren?
Keuter zou onderscheid willen maken tussen alternatieve theorieën die onzinnig zijn, overlap hebben met wetenschappelijke inzichten en nieuwe biopsychosociale verklaringen opleveren. Onzin is reeds voldoende duidelijk gemaakt. Er zijn geen alternatieve theorieën die overlap hebben met wetenschappelijke inzichten. We kennen wel behandelingen die op het eerste gezicht een onduidelijke werking hebben die we wetenschappelijk kunnen toetsen. De Macedonische behandeling is daarvan een voorbeeld. Ik ken geen alternatieve theorieën die nieuwe biopsychosociale verklaringen hebben opgeleverd, wel placebo-effecten. Over placebo’s hebben we afgesproken dat wij die in de praktijk niet meer toepassen.
Stijn Mol, longarts
Marten Nijziel, hematoloog, Eindhoven,
Neuroloog Emile Keuter schreef dat er ook in het reguliere veld anders en genuanceerd wordt gedacht over alternatieve en complementaire geneeskunde (medischcontact.nl, 13 september). Catharina de Jong heeft zichzelf in haar voet geschoten met haar on...genuanceerde beschrijving van de niet-reguliere geneeskunde. Zij lijkt niet wezenlijk nieuwsgierig naar mogelijk werkzame aanvullende therapieën. Ze gooit alle niet-reguliere vormen van geneeskunde op een hoop en maakt geen onderscheid tussen acute en chronische geneeskunde. Zij vertelt niet dat slechts een deel van de reguliere geneeskunde evidencebased is. Zij negeert dat de reguliere geneeskunde niet voor alle medische klachten een oplossing heeft. Zij gaat voorbij aan het verschil tussen alternatief (in plaats van) en complementair (aanvullend op reguliere geneeskunde).
Eigenlijk zou ze moeten zeggen: er is onderzoek nodig naar de werkzaamheid van deze therapieën. Artsen moeten nieuwsgierig blijven naar nieuwe modaliteiten, die deels in andere culturen geaccepteerd zijn, gebruikt worden en waar patiënten om vragen. De effectiviteit van deze therapieën moet gedegen worden onderzocht. Belangrijke uitkomstmaten zijn: verminderen van klachten, afname van zorgconsumptie, reduceren van complicaties, een snellere werkhervatting of resocialisatie en toename van de kwaliteit van leven. Kosteneffectiviteit is ook een belangrijk uitgangspunt.
Alleen bij gebleken werkzaamheid mogen deze therapieën een plaats krijgen naast onze reguliere behandelingen. Veel grote ziekenhuizen in Amerika hebben afdelingen waar met succes complementaire therapieën worden aangeboden. Het Memorial Sloan Kettering Cancer Center in New York heeft alle beschikbare evidence over alternatieve en complementaire geneeskunde op haar site gezet en ook als app beschikbaar gesteld. Ook in Nederland zou geld beschikbaar moeten zijn voor gedegen onderzoek naar Evidence Based Aanvullende Therapieën, de enige manier om het kaf van het koren te scheiden.
Artsenvereniging Voor Integrale Geneeskunde (AVIG)
cam-artsen, bunnik
Inderdaad Emile Keuter: biologen en sterrenkundigen zouden alleen de mening op hun deskundigheidsgebied accepteren van biologen, respectievelijk sterrenkundigen. En zo hoort het ook in de medische wetenschap. De heer Keuter parafraserend: Alsof we de... medische wetenschap waaraan we zo serieus werken en die zulke grote successen boekt terzijde zouden kunnen schuiven om ruimte te geven aan de analyse van een groep mensen van allerlei pluimage waarvan ongeveer de helft weliswaar arts is, maar waarvan een ander aanzienlijk gedeelte bestaat uit mensen met allerlei beroepen die 1 ding gemeen hebben: niet gekwalificeerde deskundigheid op het gebied van geneeskunde als arts en die groep meent te kunnen bepalen wat wel of niet goede geneeskunde is: de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK). De VtdK hanteert in haar begrippenlijst de volgende omschrijving van kwakzalverij: “beroepsmatige behandeling en advisering van zieken (daaronder begrepen het stellen van diagnosen) zonder dat men daarvoor de vereiste deskundigheid heeft. Deskundigheid houdt in dit verband in dat men slechts behandelingen gebruikt waarvoor een deugdelijke basis is.” (Zie: http://www.kwakzalverij.nl/863/Begrippenlijst_k ). De onderstreping is van mij en ik bedoel daarmee aan te geven: laat de geneeskunde in Nederland alstublieft over aan artsen onder auspiciën van de KNMG en niet aan leken die mede het beleid bepalen over wat kwalitatief goede geneeskunde is.
Met vriendelijke groet,
Wim Verest, voorzitter Artsenvereniging Voor Integrale Geneeskunde (AVIG)