Nazorg vuurwerkramp Enschede

In het hoofdredactioneel van MC nr.24 schetst Ben Crul een onvolledig beeld van de nazorg aan de slachtoffers van de vuurwerkramp in Enschede. Deze nazorg bestaat uit een aantal samenhangende onderdelen.

Het op 22 mei officieel geopende Informatie/adviescentrum (IAC) biedt een geïntegreerd aanbod waar direct betrokkenen, nabestaanden, verwanten en anderen bij één informatieloket alle soorten vragen kunnen stellen. Ook moet het IAC de functie van kenniscentrum gaan vervullen voor het teruggeleiden van veelvoorkomende en opvallende vragen bij de hulpverlening. De gemeente Enschede is verantwoordelijk voor het IAC.

De gezondheidsmonitoring krijgt op verschillende wijzen vorm. De huisartsen - vooral uit de door de ramp getroffen wijken - houden een registratie bij van het klachtenpatroon. Ze baseren deze registratie op de informatiever- zameling die na de vliegtuigramp Bijlmermeer is gehanteerd. Daarnaast stellen de huisartsen een monitoring voor waarbij op grond van dossieronderzoek uit de periode voor de ramp een nulmeting kan plaatsvinden waarna een monitoring in de tijd kan volgen. De vraag is of ook de bedrijfsartsen voor hulpverleners een dergelijke handelwijze moeten gaan volgen. Dat is een veel moeilijker op te zetten onderzoek, omdat de hulpverleners afkomstig zijn uit het hele land. Overigens komen niet alleen de huisartsen en bedrijfsartsen met door de vuurwerkramp getroffenen in aanraking, maar ook het ziekenhuis Medisch Spectrum Twente en de in Mediant verenigde Riagg, Twente Psychiatrisch Ziekenhuis en Maatschappelijk Werk. Ook zij constateren als gevolg van de vuurwerkramp een toename in de patiëntenstroom en registreren deze.

Onder verantwoordelijkheid van het ministerie van VWS vond begin juni een gezondheidsonderzoek plaats, gericht op blootstelling aan schadelijke stoffen en de psychische impact van de ramp. Voor het onderzoek kwamen 9.000 direct en indirect getroffenen in aanmerking. In totaal hebben ongeveer 4.200 mensen aan het gezondheidsonderzoek deelgenomen. Bij hen is bloed en urine afgenomen; daarnaast moest men een vragenlijst invullen. Een eerste rapportage, op grond van een steekproef uit de participanten, is binnen twee maanden te verwachten. De deelnemers aan het onderzoek hebben het samenzijn en de aandacht positief ervaren.

De GGD coördineert de voortzetting van het gezondheidsonderzoek, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van materiaal waarmee bedrijfsartsen elders in het land bij hulpverleners die hiervoor in aanmerking willen komen een gezondheidsonderzoek kunnen uitvoeren.         

De instellingen die betrokken zijn bij de psychosociale nazorg van de slachtoffers hebben de krachten gebundeld en stellen een gezamenlijk plan van aanpak op. Zo wil men komen tot een integrale aanpak die leidt tot een doeltreffende en doelmatige psychosociale hulpverlening aan de getroffenen. Het gaat daarbij om eerste- en tweedelijnszorg geboden door huisartsen, maatschappelijke dienstverlening, Mediant en GGD. In de zorgverlening onderscheidt men de volgende projectgroepen: jeugd/gezin, volwassenen, ouderen, allochtonen en hulpverleners.

Initiatieven zijn in gang gezet om te komen tot een landelijk expertisecentrum gericht op de psychosociale nazorg na rampen. Via de kennis die in het IAC en de projectorganisatie psychosociale nazorg wordt verzameld, kan inzicht worden verkregen in de materie waarover binnen een dergelijk expertisecentrum kennis moet worden ontwikkeld en welke onderzoeken in dat kader moeten worden uitgevoerd.

De minister van VWS heeft prof. dr. B.P.R. Gersons, hoogleraar psychiatrie AMC/De Meren, dr. J.Meulenbelt, internist klinisch toxicoloog van het Nationaal Vergiftiging en Informatie Centrum van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en dr.ir. E. Lebret, epidemioloog van het RIVM, aangezocht als adviseurs voor de activiteiten in Enschede die door het ministerie worden ondersteund.

Den Haag/Enschede, juni 2000