Vergeten - Bert Keizer

En toen kwam er op Goede Vrijdag rond koffietijd een man de zusterpost binnenstappen met een gigantisch paasei, ongeveer een halve meter hoog. Ik kende hem niet en stond enigszins aarzelend op. Hij zette het ei op tafel en drukte geroerd mijn hand. ‘Wij zullen nooit vergeten wat jullie hier voor Ilse hebben gedaan.’ Ik knikte beleefd ontvangend en zei hem dat wij op onze beurt Ilse evenmin waren vergeten, ze was immers een wel heel bijzondere vrouw. De man herkende geen van de aanwezige zusters en nam vriendelijk lachend afscheid. Waarna ik moest uitleggen wie Ilse was. Ik wist het niet meer. ‘Maar je zei net ....’ Ja, dat zei ik, maar toch wist ik het niet meer.

Later in de middag vind ik Ilse terug in de computer. Ze was nogal verslaafd maar werd ook erg bemind, door twee elkaar bestrijdende mannen. Ze overleed twee jaar geleden, inderdaad rond de Pasen. Nu ik haar dossier herlees rijst ze weer voor me op, een slordig ineenstortende vrouw, die op haar 60ste nog altijd een zekere glamour uitstraalde als ze haar immer gevulde glas uitdagend in de lucht hield.

Wat me dwarszit is dat ik haar zo kon vergeten. Ik herkende die man echt niet. Ja, nu wel, nu ik aan het graven ben gegaan in haar dossier. Nu weet ik ook weer dat ze een keer een sigaret aanstak terwijl ze een zuurstofbrilletje in haar neus had. Ja, inderdaad, en ogenblikkelijk, maar gelukkig slechts oppervlakkig verbrand. Het werkte beter dan al onze waarschuwingen tegen roken in bed.

Om mezelf gerust te stellen over mijn geheugen vraag ik aan collega A. hoe dat bij hem zit. Hij vertelt dat hij na een aantal huisbezoeken in de ochtend ’s middags niet meer weet wie hij die ochtend gezien heeft. Dat vind ik niet geruststellend. Daar staat tegenover dat we de patiënten die nu op onze afdelingen liggen allemaal kunnen opnoemen met belangrijkste diagnose en contactpersoon erbij.

Wij denken te veel aan ons geheugen als een archief waar je even in kunt duiken voor informatie. Maar geheugen dient ervoor om je door je dag heen te loodsen en ik kom mijn dag uitstekend door zonder te weten wie Ilse was. Ja, totdat er zo’n paasei voor je wordt neergezet, dan stokt de boel.

Hoe komt het dat sommige patiënten uit je coschappen je nog helder voor ogen staan, terwijl je die van vorige maand alweer bent vergeten? Er is vast wel een goede uitleg voor in termen als ‘het trauma van het nieuwe’ waaraan je een waarschuwing overhoudt voor de volgende confrontaties zodat die minder ingrijpend worden en jij je werk als arts kunt volhouden.

Maar zo’n pragmatische uitleg heeft iets sluws als je bedenkt wat het voor de man met het paasei betekent dat je zijn Ilse vergeten bent.

Bert Keizer