VWS kort Orde en huisartsenorganisaties

Het ministerie van VWS schrapt de volledige instellingssubsidie aan onder meer de Orde van Medisch Specialisten, het Nederlands Huisartsen Genootschap en de Landelijke Huisartsen Vereniging. De drie organisaties behoren tot de 130 instellingen waarvan de subsidie vanaf 2004 wordt stopgezet. Subsidies aan dertien andere instellingen moeten door andere ministeries of overheden worden overgenomen. Subsidies die wel worden voortgezet, worden met 10 en in enkele gevallen met 30 procent gekort.

Dat staat in de maandag verschenen nota ‘Kennis, innovatie, meedoen’ over het nieuwe subsidiebeleid van het ministerie. Voor de drie artsenorganisaties komt de klap hard aan. De VWS-subsidie aan de Orde van Medisch Specialisten - 3,4 miljoen euro, ongeveer een vijfde van het totale budget - is bestemd voor visitatie van opleidingspraktijken, de complicatieregistratie, richtlijnenontwikkeling en District op Orde.

District op Orde raakt 2 miljoen euro kwijt omdat VWS dit bedrag als instellingssubsidie heeft bestempeld. De organisatie is hierover zeer verbaasd. Voorzitter Rob Valentijn: ‘VWS zegt eigenlijk: “Jullie zijn goed bezig met zorgvernieuwing”, maar schrapt de mensen die het ondersteunen.’ De Orde zal dan ook aanvechten bij VWS dat het hier om instellingsubsidie gaat en sluit niet uit dat zij alsnog projectsubsidies voor deze activiteiten zal aanvragen.

Het NHG raakt ruim 1,5 miljoen subsidie kwijt, ongeveer een vijfde van het totale budget. Het gedeelte van de subsidie dat via de premies en tarieven loopt, blijft vooralsnog buiten schot. De organisatie vindt het beleid van de overheid ‘inconsequent en inconsistent’. Medisch directeur Arno Timmermans: ‘Kort geleden kregen wij subsidies juist vanwege het brede maatschappelijke belang en nu bestaat dat belang plotseling niet meer.’ De korting heeft aanzienlijke consequenties voor het NHG. Timmermans: ‘Er komen 25 banen op de tocht te staan en we zullen activiteiten voor zorgvernieuwing en kwaliteitsbeleid moeten stoppen. Op deze manier zal veel expertise verloren gaan.’

De LHV wordt relatief het minst benadeeld: zoals in april al was besloten, verliest de vereniging de ruim 110.000 euro aan VWS-subsidie, bestemd voor de financiering van FTO-coördinatoren.

Vanuit de gedachte dat ‘burgers, instellingen en bevolkingsgroepen’ meer verantwoordelijkheid moeten krijgen, vindt het ministerie het niet meer zijn taak om beroepsorganisaties structureel financieel te ondersteunen. Dat geldt ook voor subsidies voor activiteiten die tot de verantwoordelijkheid van de beroepsbeoefenaren zelf behoren. Behalve de drie artsenorganisaties zijn onder meer de beroepsorganisaties van fysiotherapeuten (KNGF, 4,3 miljoen), verloskundigen (KNOV, 2,7 miljoen) en apothekers (KNMP, 84.000) de dupe van dit veranderde inzicht. Ook de subsidie aan de Stichting Geneesmiddelenbulletin (0,5 miljoen) wordt in haar geheel geschrapt.

Volgens de nota van VWS is het ‘subsidiegebouw’ in de loop der jaren uitgegroeid tot een onsamenhangend geheel. Naast andere ideeën over verantwoordelijkheid heeft het ministerie nog drie reden om het mes te zetten in subsidies. Zo verliezen enkele organisaties (zoals de telefooncirkel van het Rode Kruis) subsidie omdat er ‘voldoende regulier aanbod’ is. In andere gevallen is het stopzetten van de subsidie gerechtvaardigd om ‘versnippering tegen te gaan’. En ten slotte past subsidie in enkele gevallen niet meer bij het beleidsterrein of de actuele doelstellingen van het ministerie; De Balie en De Rode Hoed in Amsterdam verliezen om deze laatste reden al hun subsidie.

Onder de instellingen die 30 procent van de VWS-subsidie moeten inleveren, bevinden zich onder meer het Trimbos Instituut en het NIZW. De Colleges van de KNMG, het onderzoeksinstituut NIVEL en het CBO zien hun subsidie met 10 procent teruggeschroefd - de meest gunstige uitkomst van het nieuwe subsidiebeleid.

Ook het Nederlands Kanker Instituut moet van de huidige subsidie van 9,7 miljoen euro 10 procent inleveren. Het gaat om subsidies voor onderzoek. Woordvoerster Daniëlle Cardozo: ‘Wij zaten juist met VWS om tafel over een verhoging van de onderzoekssubsidie en het ministerie gaf aan dat dit reëel was. Maar plotseling korten zij met 10 procent, dat is toch wel erg vreemd. Deze korting zal leiden tot stopzetten van onderzoek.’

VWS onderkent dat het stopzetten van een subsidie grote gevolgen kan hebben voor een instelling. Daarom wordt een korting van meer dan 10 procent gespreid over twee jaar. Bij volledige beëindiging geldt een afbouwsubsidie: van het in 2003 verleende bedrag wordt in 2004 90 procent en in 2005 60 procent uitgekeerd om de activiteiten op verantwoorde manier te kunnen beëindigen. Met dit bedrag kan ook de bedrijfsvoering zodanig worden aangepast dat deze zonder structurele subsidies kan worden voortgezet. De afbouwregeling geldt alleen voor instellingen die drie jaar of langer subsidie ontvingen.

In het nieuwe subsidiebeleid zal VWS alleen innovaties steunen die niet door de markt kunnen worden gedragen, die maximaal drie jaar duren, die een cofinanciering van minimaal 50 procent van de projectbegroting hebben en waarbij 10 à 15 procent is gereserveerd voor implementatie. << JV/BC/MM