Specialistenschaarste kunstmatig gecreëerd

Er is in Nederland een kunstmatig gecreëerde schaarste aan medisch specialisten. Dat concludereert Roland Berger Strategy Consultants op basis van hun jaarlijkse ziekenhuisstudie, die gisteren is gepresenteerd.

Volgens het onderzoek, dat is uitgevoerd in 91 Nederlandse ziekenhuizen, duiden zowel de hoge werkdruk als het hoge salaris van medisch specialisten op schaarste. De salarissen van Nederlandse specialisten zijn structureel hoger dan in de ons omringende landen. Er zijn simpelweg niet genoeg specialisten, wat niet past bij een markteconomie. Met het afschaffen van de numerus fixus zal het aantal specialisten toenemen, aldus het adviesbureau.

De consultants van Roland Berger halen de cijfers van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) aan. Uit deze cijfers blijkt dat er in Nederland 3,9 artsen werken per duizend inwoners. Dat is ruim boven het Europees gemiddelde van 2,7. De KNMG gebruikt het OESO-cijfer om de numerus fixus te verdedigen. Volgens de consultants zijn in het cijfer echter alle in Nederland geregistreerde artsen meegenomen, dus ook de niet-praktiserend artsen. Als er voor deze gegevens wordt gecorrigeerd, blijkt dat er in Nederland gemiddeld 1,9 artsen en 1,4 specialisten werken per duizend inwoners. Daarmee heeft Nederland in verhouding net iets meer artsen, per duizend inwoners, dan Polen en Zuid-Korea. Er bestaat echter geen streefgetal voor het aantal artsen per duizend inwoners.

De onderzoekers menen dat schaarste aan medisch specialisten niet alleen schadelijk is, maar bovendien onnodig en vaak bewust gecreëerd. Tussen 2002 en 2008 is de vraag naar medisch specialistische zorg met 22 procent toegenomen. Door de vergrijzing zal de vraag alleen maar verder stijgen. Het aantal specialisten is in dezelfde periode met slechts 7 procent gestegen, waarbij gecorrigeerd is voor het toegenomen percentage parttimers. Dit komt doordat er jaarlijks maar 2850 studenten worden toegelaten, terwijl er 7000 aanmeldingen zijn, becijfert het adviesbureau. Het aantal opleidingsplaatsen voor specialisten bedroeg 1061 in 2008.

De beperking van het aantal opleidingsplaatsen en de numerus fixus houden de schaarste kunstmatig in stand. Door de introductie van marktwerking in de zorg zal vraag en aanbod in balans worden gebracht en zal de numerus fixus op termijn verdwijnen. Financieel en organisatorisch kan dat, en het is goed voor zowel samenleving als specialist, aldus de consultants.

Artsenfederatie KNMG is tegen het afschaffen van de numerus fixus. Het versoepelen of vrijlaten van de toelating tot medische opleidingen is 'buitengewoon onverstandig'. Dat zegt KNMG-voorzitter Arie Nieuwenhuijzen Kruseman op de site van Zorgvisie. De versoepelde toelating maakt de zorg duurder en bedreigt de kwaliteit, aldus Nieuwenhuijzen Kruseman.

Volgens de Orde van medisch specialisten zijn er voldoende specialisten in Nederland om een goede kwaliteit van zorg te garanderen en zijn de salarissen niet te hoog. Wel vindt de orde het wenselijk dat het Capaciteitsorgaan, die jaarlijks het aantal opleidingsplekken adviseert aan minister Klink (VWS), meer opleidingsplekken toewijst zodat er beweging ontstaat op de arbeidsmarkt. Dat zou de marktwerking in de zorg ten goede komen, zeggen zij in de Volkskrant van vandaag. PdB

Lees ook

• Specialisten: omzetstijging valt best mee
• Specialisten bestrijden sterke omzetstijging
• Salarissen specialisten mogelijk aan banden
• Specialisten slepen Klink voor de rechter
• Te weinig medisch specialisten in het Noorden en Oosten
• Artsentekort soms nijpend (tijdschriftartikel)
• Specialisten en huisartsen klagen over werkdruk
• Dossier Arbeidsmarktmonitor