Alle ogen op de PVV

En niet alleen dat was anders in de Tweede Kamer. Gewoonlijk wordt de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) ergens kort na Prinsjesdag besproken, nu is het nieuwe jaar al begonnen. Het kabinet is demissionair én minister Ernst Kuipers diende recent zijn ontslag in, waardoor Conny Helder nu hem – erbij - vervangt als demissionair minister. Tel daarbij op dat er vier partijen – PVV, NSC, BBB & VVD – bezig zijn met hun informatieronde en dus minder concreet werden dan de oppositie hoopte.

Eigen risico

Het ‘gedraai’ van PVV rond het voorstel om de eigen bijdrage af te schaffen heeft volop media-aandacht gekregen. In de Tweede Kamer is een meerderheid voor het afschaffen van het verplichte eigen risico van 385 euro per jaar – kosten: circa 3,4 miljard euro per jaar. PVV is er een bekend voorstander van, Agema hield evenwel de boot af. Dat gold ook voor het voorstel voor terugkeer van mondzorg in het basispakket. Want: ‘de informatie is gaande’ en ‘er is een ‘puzzel die gelegd moet worden’, in de woorden van Agema.

Het gebrek aan concreetheid leidde al met al tot verbazing en soms ergernis ‘op links’ in de Tweede Kamer. Lisa Westerveld (GL-PvdA) vroeg de vier ‘informerende’ partijen om toch ‘enige richting’ te geven. ‘Dit is wel het debat. Als we bij alles horen “we gaan ernaar kijken”, dan hoor ik hier liever een duidelijke nee, want dan weten wij ook waar we aan toe zijn.’

De VVD, die zowel in het oude kabinet zit áls aan de puzzeltafel met PVV, benutte sporadisch de microfoon. Een voorstel van GL-PvdA over het oprichten van vijf aparte centra voor de behandeling van long-covid, kon niet op VVD-enthousiasme rekenen. Judith Tielen zei dat ze ‘niet overtuigd’ was, en vroeg zich af of artsen er wel op zaten te wachten. En dat was weer in lijn met minister Helder die later aangaf te willen wachten en de mening van deskundigen te willen horen. Onder meer Julian Bushoff (PvdA) wierp tegen dat de longcovidcentra juist uit de koker van de artsen kwamen die er experts in zijn.

Zelfbeschikking

Dat er een andere wind is gaan waaien rond medisch-ethische kwesties, was te merken bij de het onderwerp abortus. D66 kreeg het zwaar te verduren. Wieke Paulusma memoreerde dat er de afgelopen tijd veel was bereikt in Nederland op het gebied van zelf­beschikking voor de vrouw, mede door de beschikbaarheid van de abortuspil bij de huisarts en het afschaffen van de vijf dagen bedenktijd. Dat was tegen het zere been van de, gebruikelijke, conservatief-christelijke partijen. Maar ook BBB maakte er een punt van en wilde ‘meer respect’ voor mensen die er moeite mee hebben. Waarom toch die euforie bij het binnen­halen van die wet, met bloemen en hardop juichen, wilde Caroline van der Plas weten. Kon het niet allemaal wat gematigder? ‘Het gaat wel om een ongeboren leven, waar een einde aan gemaakt wordt.’ Paulusma verweerde zich door te stellen dat Kamerleden altíjd bloemen krijgen als ze een wetsvoorstel binnenhalen, maar Van der Plas vond dat die overhandiging ‘wat meer achteraf’ had gekund.

‘Er is een puzzel die gelegd moet worden’

Die betreffende wet haalde het destijds dankzij steun van GL-PvdA en VVD. Het is de vraag, en dat vroeg D66 dan ook, of de VVD nu opnieuw haar steun zou verlenen bij het voorstel om abortus uit het strafrecht te halen. Niet alle huisartsen zijn blij met de abortuspil bij de huisarts, dat levert meer werk op. Om hen wellicht te ontlasten, opperde het nieuwe Kamerlid Elke Slagt-Tichelman (GL-PvdA), zelf verloskundige, om de verloskundige een rol te geven in de abortuszorg. Gezien de huidige verhoudingen, zal dat er niet snel komen.

Roken

Verschillende partijen signaleerden dat zorg niet altijd het antwoord kan bieden voor de aanpak van ziektes die terug te voeren zijn op onderliggende oorzaken als schulden, stress, armoede. Maar de fracties verschillen in de manier waarop ze dat willen oplossen. Dat werd duidelijk rond de bespreking van preventie, over thema’s als roken. Het Nationaal preventieakkoord heeft nog niet veel zoden aan de dijk gezet, hoe moet het dan wel? NSC stelde voor om meer concrete maatregelen te nemen zoals een verdere accijnsverhoging en om jonge kinderen te beschermen tegen de schadelijke effecten van roken. Daniëlle Jansen stelde niet alleen een rookverbod voor op plekken waar kinderen vaak zijn, zoals pretparken en speeltuinen, ook wilde ze roken in de auto met kinderen verbieden.

Agema, zelf geen roker, vond dat laatste te gortig. En ook de beoogde andere partij in de puzzel, BBB, wees bemoeienis achter de autodeur af. Ze ziet meer in ‘voorlichting’. Van der Plas (‘helaas’ wel roker) vertelde hoe ze als 14-jarige over haar longen had leren roken, omdat het zo ‘cool’ was. Jansen vroeg retorisch of ‘voorlichting’ de jonge Van der Plas had kunnen weerhouden.

‘Vegangekte’

Op het gebied van voeding, en dan met name het eten in het ziekenhuis, haalde BBB uit naar ‘vegangekte’ en pleitte voor het behoud van dierlijke eiwitten op het ziekenhuismenu. Van der Plas verwees naar artsenorganisatie Caring Doctors die zich inzet voor de overgang naar een grotendeels plantaardig dieet, en die probeert zorginstellingen ook hierop over te laten stappen. Een schrikbeeld voor de BBB, die pleitte voor kroket en ‘een BiFi­worstje’ als patiënten daar behoefte aan hebben.

Wat kwam er nog verder aan bod dat de artsenpraktijk zou kunnen verlichten? Slagt-Tichelman (GL-PvdA) brak een lans voor het regieschap van specialisten ouderengeneeskunde, zodat deze zelf beleid kunnen inzetten in plaats van de huisarts. Volgens minister Helder is dit al onderdeel van plannen over de eerstelijnszorg die nu ter consultatie liggen bij betrokken partijen. Helder zegde voorts toe om kijken hoe de instroom in de opleidingen búíten het ziekenhuis, zoals huisartsgeneeskunde en ouderen­geneeskunde, ‘in stappen’ te verhogen.