Burn-out
Plaats een reactiearbeidsrelevante aandoeningen
Arbeid en gezondheid
Het is niet altijd gemakkelijk om gezondheidsklachten van patiënten in verband te brengen met het werk dat zij doen. Mede om artsen daarbij te helpen zijn vier kenniscentra voor arbeidsrelevante aandoeningen (NKAA) opgericht, die de kennis op dit gebied moeten verzamelen, toegankelijk maken en verspreiden. Dat zijn het
l Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat (Kenniscentrum AKB);
l Nederlands Kenniscentrum ArbeidsDermatosen (NECOD);
l Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Psyche (NKAP); en het
l Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen Opgelucht Werken.
Ook kunnen artsen een beroep doen op de diensten van het
l Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB).
Voor vragen betreffende arbeidsrelevante aandoeningen of arbeidsgerelateerde beroepsziekten aan de helpdesks van de kenniscentra en NCvB zijn een centraal e-mailadres (
) en telefoonnummer (020 566 5345) beschikbaar.
In een reeks korte bijdragen beschrijven deze vijf centra met welke vragen artsen bij hen terechtkunnen en wat voor soort antwoorden zij mogen verwachten. Deze week een bijdrage van het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Psyche (NKAP).
Een sociaal-psychiatrisch verpleegkundige - een alleenstaande ouder met een puberende dochter - werkt 32 uur per week. Wat haar werk betreft is zij goed gemotiveerd, heeft zij een hoog streefniveau en een grote inzet. Zij heeft een belast (privé-)verleden. En zij kan ook niet goed nee zeggen. Door allerlei veranderingen is er op het werk sprake van een hoge werkdruk.
Sinds twee jaar is er bij haar sprake van toenemend frequent verzuim en heeft zij klachten van spierspanning en moeheid. Na de laatste herstelmelding meldt zij zich bij de bedrijfsarts: Ik kan het steeds minder aan. Ik val steeds sneller uit. Dit gaat niet goed. Wat moet ik doen? Zij ziet een duidelijke relatie tussen haar functioneren en stress-opbouw.
De bedrijfsarts concludeert: (dreigende) overbelasting door chronische - met name werkgerelateerde - stress, sterk verhoogd risico op burn-out (UBOS-score positief). Hij adviseert om de werkgerelateerde stressbelasting en (onverwerkte) privé-problematiek in kaart te laten brengen door de bedrijfspsycholoog. Tevens raadt hij aan de arbeidstijd één à twee weken met 50 procent te reduceren.
De werkgever wil echter een no-nonsense aanpak, geen arbeidstijdreductie en geen nadere evaluatie door een psycholoog. De werkgever wil dit zelf met werkneemster bespreken. De bedrijfsarts vreest een onevenredig groot risico op burn-out bij het voortzetten van de werkzaamheden tegen zijn advies in.
Vraag
Wat zijn de juridische consequenties voor de werkneemster als zij, tegen het advies van de bedrijfsarts, op aandringen van de werkgever gaat werken? En, is het risico van een burn-out evidence-based te kwantificeren?
Antwoord NKAP
Het NKAP antwoordt dat het beoordelen van de mate van arbeidsongeschiktheid in eerste instantie bij de bedrijfsarts ligt. Als de werkgever de mening van de bedrijfsarts niet deelt, dient deze een second-opinion te vragen. De werkgever is niet vrij om de werkneemster te dwingen te komen werken. De werkneemster is niet verplicht tot werkhervatting en mag daarbij verwijzen naar het advies van de bedrijfsarts.
Als de werkneemster niet verschijnt omdat de bedrijfsarts haar arbeidsongeschikt acht, is het de werkgever niet toegestaan haar loon in te houden of andere maatregelen te nemen.
Gaat de werkneemster om haar moverende redenen toch werken, tegen het advies van de bedrijfsarts in, dan is het raadzaam dit vast te leggen. De werkneemster dient dan op schrift te stellen dat zij volgens haar bedrijfsarts arbeidsongeschikt is en slechts onder protest op haar werk verschijnt. Een werknemer mag namelijk niet - op straffe van het staken van de loonbetalingen - zelf gedurende het eerste ziektejaar de genezing belemmeren of de arbeidsongeschiktheid verergeren.
Het kenniscentrum adviseert de bedrijfsarts voor het evidence-based beoordelen van het risico van burn-out te denken aan de Vierdimensionale Klachtenlijst (4DKL) en verwijst hiertoe naar de vindplaats op
. Toepassing van deze lijst geeft een goede indicatie van de aard, ernst en omvang van de problematiek van de werknemer: een distress-score van >10 wijst op een significante stress en een distress-score
>20 is indicatief voor een zodanig
ernstig psychisch beeld dat het functioneren erdoor wordt bedreigd. Tevens maakt deze schaal het mogelijk om angst- en depressieve stoornissen te signaleren.
In het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Psyche (NKAP) participeren GGZ
Groningen, GGZ Oost-Brabant, Altrecht, Jellinek, Parnassia psychomedisch centrum en de branchevereniging GGZ Nederland. Correspondentieadres: Postbus 8400,
3503 RK Utrecht, telefoon 030 287 4036,
e-mail:
Brieven
raakte ik echter toenemend bezorgd.
Geen bijstelling van diagnose. Hoe groot moet het risico zijn om te spreken van burn-out? De website geeft de vragenlijst 4-DKL(vertaald door Berend Terluin). Deze vragenlijst geeft een beeld van de toestand (klachten) op een bepaald moment. Een omissie hierbij is de geschiedenis van roofbouw. Het maakt uit voor de diagnostiek van burn-out, het beleid en de prognose. De betreffende vragenlijst maakt geen onderscheid tussen 'overspannenheid' (relatieve kortdurende stress) en 'burnout'. Burnout of het chronische stress syndroom betreft in mijn visie een langdurige roofbouw. Bij beide stress gerelateerde aandoeningen is er een neuro-hormonale ontregeling. Echter hoe langer die bestaat, hoe meer structurele functiestoornissen. De functie van het superviserende aandachtsysteem (SAS, gelegen frontaal in de hersenen) raakt verstoord. Herstellen wordt dan steeds moeilijker. Als de roofbouw, waarvoor de drempel al erg laag is, doorgaat duurt het herstel exponentieel veel langer. Bovendien is het risico op onherstelbare schade groot. Die schade kan zijn op o.a. psychisch, cognitief, emotioneel, somatisch en sociaal vlak. Er ontstaat een klachtencascade waarbij psychopatholgie en conflicten in de relationele-(werk-)sfeer vaak voorkomen. Voorkómen is beter dan genezen. Hoe loopt het af met de vrouw in dit voorbeeld??
Foute of gebrekkige informatie kan tot iatrogene schade leiden.
Grevenbicht, juni 2002
Dr. G.H. Fijten, huisarts
- Er zijn nog geen reacties
