NVAB: Arboconvenanten en de bedrijfsarts: twee werelden bijeen

Wat heeft de bedrijfsarts eraan dat er arboconvenanten bestaan? Over die vraag lopen de meningen uiteen. Het NVAB-project ‘Bedrijfsarts en arboconvenanten’ ging op zoek naar de mening van bedrijfsartsen en andere sleutelpersonen in het veld van arbeid en gezondheid. Eind 2004 komt de NVAB met instrumenten die de wereld van de arboconvenanten beter voor de bedrijfsarts ontsluiten.

Bedrijfsartsen zijn niet systematisch betrokken of betrokken geweest bij de door de overheid in gang gezette trajecten rond arboconvenanten. Het gaat hier immers om afspraken tussen overheid, werkgevers en werknemers, op het niveau van een branche of sector. Toch raken de afspraken die binnen arboconvenanten over arbeidsomstandigheden, verzuim en reïntegratie worden gemaakt, direct aan het werk dat de bedrijfsarts doet binnen een bedrijf. Ze kunnen een krachtige ondersteuning van zijn adviezen vormen. Maar daartoe moet de  bedrijfsarts de convenantsafspraken wel kennen.
Reden genoeg voor de NVAB om een project rond dit onderwerp in te richten. Het ministerie van SZW heeft de NVAB daarvoor een subsidie verleend. De activiteiten van het project hebben tot doel de kennis bij bedrijfsartsen over de arboconvenanten te vergroten, in het bijzonder die convenanten waar hij in de praktijk het meest mee te maken heeft. Daarnaast werkt het team aan instrumenten die het voor de bedrijfsarts gemakkelijker kunnen maken om de convenantsafspraken te betrekken in zijn dagelijkse werk.

Hoe denkt men erover?

In het afgelopen voorjaar heeft het projectteam een telefonische enquête gehouden onder 150 bedrijfsartsen, en 20 interviews afgenomen bij sleutelpersonen. Het ging er hierbij om een antwoord te krijgen op twee centrale vragen:

l Hoe liggen de meningen rond nut en noodzaak van arboconvenanten voor bedrijfsartsen?

l Hoe goed zijn bedrijfsartsen op de hoogte van ontwikkelingen in branche- en sectorale afspraken?

Zowel uit de enquête als uit de interviews blijkt overduidelijk dat er een kloof gaapt tussen de werkzaamheden van de bedrijfsarts en de afspraken en activiteiten in het kader van de diverse arbo-convenanten. Zonder uitzondering vindt men dit een ongewenste situatie. De meeste respondenten geven dan ook aan dat bedrijfsartsen meer kennis moeten hebben van arboconvenanten en dat zij meer betrokken moeten zijn bij het realiseren van de doelen van de arboconvenanten.

In de enquête meldt bijna de helft van de artsen (45%) werkzaam voor convenantsectoren zich niet betrokken te voelen bij de realisering van de doelen van de arboconvenanten. Een bijna even hoog percentage betrekt de convenanten dan ook niet bij de advisering aan cliëntorganisaties.

Van degenen die zich wel betrokken voelen, is de meest gehoorde reactie dat zij het nut van de convenanten goed inzien en dat zij de doelen onderschrijven. Velen van hen zien het als hun persoonlijke taak om bedrijven op de hoogte te stellen van wat er sectoraal is afgesproken, en wat daarvan de relevantie is voor het bedrijf dat zij adviseren over werk en gezondheid.

Beschikbare informatie?

De belangrijkste factor die de bedrijfsarts in de weg staat om arboconvenanten bij zijn werk te betrekken is het gebrek aan informatie over sectoren en branches. Arbodiensten lijken daar op dit moment niet in te investeren, en voorzover zij dit wel doen is de reikwijdte beperkt tot de sectoren en de bedrijven die cliënt zijn van de eigen dienst. Bedrijfsartsen krijgen te weinig tijd om zich te verdiepen in een branche of sector.

Toch is er veel informatie over branches en sectoren beschikbaar, onder meer bij kennisorganisaties, bij branche-organisaties, bij werkgevers- en werknemersorganisaties, bij uitvoeringsorganisaties van de convenanten, bij het ministerie van SZW. Vanuit het gezichtspunt van de bedrijfsarts is al die informatie erg verspreid en verbrokkeld. De informatie is bovendien niet in verband gebracht met de inspanningen van de laatste jaren om de beroepsuitoefening van de bedrijfsarts op een hoger kwaliteitsniveau te brengen. Bij dit laatste kan men denken aan de ontwikkelde richtlijnen voor het handelen van de bedrijfsarts (NVAB) en aan gangbare protocollen en werkwijzen binnen arbodiensten.

Projectactiviteiten
Op grond van het tot nu toe verrichte veldwerk gaat het project ‘Bedrijfsarts en arboconvenanten’ aan de slag met verschillende activiteiten. Het grootste deel daarvan zal in de tweede helft van 2004 worden afgerond. Wat kunt u concreet verwachten?

1. Op de NVAB-website zal de WebWegWijzer Arboconvenanten worden gepubliceerd. Daar vinden bedrijfsartsen de weg naar alle relevante informatiebronnen rond arboconvenanten.

2. Publicatie van Handwijzers bij de richtlijnen voor de bedrijfsarts. Deze bevatten informatie over branchespecifieke belastende factoren die relevant zijn voor de aandoeningen waar het in de richtlijnen om gaat, en strategieën voor preventie en interventie. Ook bevatten de Handwijzers verwijzingen naar bronnen met aanvullende informatie.

3. Ontwikkeling van een ééndaagse scholingsmodule (in de vorm van een workshop) voor bedrijfsartsen over de arboconvenanten, met als ingrediënten: kennis over de arboconvenanten en het vinden van de gewenste sector- of branche-informatie.

4. Als afsluiting van de activiteiten organiseert de NVAB begin 2005 een conferentie, waarop aandacht is voor de projectresultaten en voor branche- en sectorgericht werken door de bedrijfsarts. n

Dr. A.N.H. (André) Weel,

drs. J.C.M. (Jacques) Duijn,

namens de NVAB uitvoerders van het project Bedrijfsarts en arboconvenanten

Correspondentieadres: Kwaliteitsbureau NVAB, Postbus 2113, 3500 GC UTRECHT, telefoon 030 284 5750, fax 030-294 36 44, e-mail: kwaliteitsbureau@nvab-online.nl.