Ivan Wolffers: Waarde collega's,

Net als u allen heb ik een degelijke medische opleiding genoten, waarin het belang van het wetenschappelijk handelen centraal stond. Daarbovenop heb ik nog het voordeel gehad een gedragswetenschappelijke studie te volgen zodat ik het belang van het juiste onderzoeksontwerp, de grootte van de onderzoekspopulatie en het verschil tussen absoluut en relatief risico nog beter begreep. Wij medici – academici als we zijn – krijgen de behoefte aan het werken vanuit de waarheid, zoals die voortkomt uit de door ons streng gecontroleerde stuwmeren van universitaire kennis, daardoor nooit meer uit ons karakter: de achterdocht over alles wat indruist tegen wat we al menen te weten, de minachting voor degenen die samenhang verwarren met oorzakelijk verband, de ergernis over leken die toch gelijkwaardig met ons mee willen discussiëren omdat ze iemand kennen die niet aan het roken is doodgegaan.

Daarom richt ik me tot u met een vraagstuk waarop ik zelf geen antwoord kan geven. Mijn heup is versleten. Het belemmert me in mijn functioneren. Ik kan niet meer zo sporten als ik dat gewend was en zoals u weet uit de evidence die in onze kennisbasis zit, is dat uiterst belangrijk voor mijn vooruitzichten. Het is niet alleen belangrijk ter voorkoming van diabetes en hart- en bloedvatproblemen, maar ook is er duidelijk verband aangetoond tussen voldoende beweging en de kwaliteit van leven bij prostaatkanker. Daar komt nog bij dat de behandeling van die kanker gepaard gaat met een verhoogde kans op osteoporose en diabetes type 2. Er is mij dus alles aan gelegen een oplossing te vinden voor die heupklachten.

Een prothese. Al onze evidence wijst erop dat het een verstandige beslissing zou zijn me bij een orthopeed te vervoegen. Mijn uroloog vraagt zich echter af of die in een heup wil opereren waarin op de PET-scan ook metastatische activiteit zichtbaar is. ‘Je weet niet waaraan je begint Ivan’, heeft hij me gezegd. Wat moet ik doen? Linksom of rechtsom, ik ga dood. Hoe dat gebeurt en hoe lang ik nog leef, komt helaas niet uit de zwarte evidencedoos. Hoe lang wandelen mijn vrouw en ik nog lang en gelukkig als ik de heup niet laat opereren? En wat gaat er gebeuren als ik het wél doe? Was het nu maar een eenvoudige vraag, waarbij ik de keuze heb tussen drie jaar leven met maximale kwaliteit of nog vijf jaar leven, maar nooit meer lange wandeltrektochten maken, nooit meer hardlopen, en uiteindelijk langzaam wegkwijnen omdat ik botten breek door de osteoporose.

De orthopeed wil mij wel onder handen nemen en ziet geen problemen, maar wil toch eerst een MRI-scan maken om precies te weten waaraan hij begint. Daarop worden twee uitzaaiingen van die prostaatkanker zichtbaar. De ene vormt geen probleem. In die buurt hoeft hij niet te boren, maar wat betreft die andere kan hij niet garanderen dat hij hem bij de ingreep niet raakt. Tja, dan zit het hele operatiegebied natuurlijk onder de verkeerde cellen. Hoeveel risico wil ik lopen? ‘Die metastase kun je eerst bestralen’, suggereert de orthopeed, ‘en dan doen we het erna.’

Een duivels dilemma, zei iemand tegen me. Als ik erover vertel zijn er mensen die zeggen dat ik de tarotkaarten moet laten spreken of de I Tjing laten werpen of naar een helderziende gaan. Bidden misschien? Dat kan natuurlijk niet als je van de wetenschappelijke kerk bent, zoals ik.

Heeft u een evidencebased idee voor me? Of lossen we dit zoals zoveel in ons werk op zonder wetenschap, maar met wijsheid?

Met collegiale hoogachting,

Ivan Wolffers