Ebola - Luc Bonneux
3 reactiesWaar zijn de dreigende pauken? Waar zijn de hijgende violen, de stotterende cello’s, de grommende contrabassen? Waar blijven de nieuwsuitzendingen met bezorgd kijkende virologen die doem en dood voorspellen? Nu is er eindelijk een echte dodelijke epidemie, en lijken alle doemprofeten, apocalyptische documentairemakers en de RIVM-directeur op vakantie. Verhalen dat het ebolavirus bij mensapen kan worden overgedragen door hoesten en niezen zijn nochtans ouder dan het internet. Dat is pas een
fijne bedreiging van graag bang gemaakte burgers: een respiratoir overgedragen virale epidemie met een sterfte van 40 tot 90 procent. Dit broodje aap is overigens realistischer dan het evolutionair-virologische mirakel van de ‘tweede golf’, een goedaardig griepvirus dat spontaan muteert naar een kwaadaardig.
Maar nu komt de ebolapaniek nauwelijks van de grond. In de kranten staan voornamelijk verstandige verhalen, die verklaren waarom het virus niet kan spreiden in Europa of de Verenigde Staten: er zijn geen virusdragers zonder symptomen, besmetting gebeurt enkel door direct contact met een zeer zieke of pas overleden patiënt, eenvoudige quarantaine volstaat. Maar ik wil u er toch even op wijzen dat de 25 vorige ebola-epidemieën, het grote merendeel in Congo, Oeganda of Soedan, snel onder controle kwamen, binnen weken tot hooguit een paar maanden. Maar deze 26ste epidemie in West-Afrika niet. Naar de redenen waarom, kunnen we voorlopig enkel gissen.
De reden dat er geen paniek is, is eenvoudig: enkel zwarte Piet heeft last van ebola, niet blanke Klaas. Ebola-epidemieën komen enkel voor in Afrika, in landen die geen nagel hebben om aan hun zwarte je-weet-wel te krabben. Medicijnen en vaccins brengen dus niets op. Die zijn er dan ook niet, en dus ook geen financiële belangen. En bijgevolg zijn er geen door de industrie gefinancierde virologen, niet hier en niet in de Wereldgezondheidsorganisatie, die de onweerstaanbare drang voelen om de volksgezondheid te behoeden door de burger bewust te maken van de virale gevaren die hem bedreigen, van hypothetische tot louter denkbeeldige.
Eenmaal buiten West-Afrika gedraagt dit ebolavirus zich zoals het hoort. Er zijn tot nog toe geen andere mensen besmet dan tijdens de verzorging van zieken. Wat gebeurt er in Liberia, Guinee en Sierra Leone, wat niet gebeurde in Congo, Oeganda en Soedan? Liberia, Guinee en Sierra Leone zijn straatarm, onderontwikkeld en voordien geteisterd door burgeroorlogen. Maar Congo en Soedan zijn bepaald geen paradijs wat betreft welvaart, ontwikkeling en vrede. De meeste epidemieën traden er wel op in rurale, afgelegen gebieden. Ten minste in Congo wisten de lokale gemeenschappen zich voldoende te organiseren om de eenvoudige quarantainemaatregelen af te dwingen, voldoende om een ebola-epidemie in te dijken. Dit betekent dat in deze drie getroffen West-Afrikaanse landen het beleid nog incompetenter is, de informatie aan de burgers slechter, de chaos groter, het vertrouwen in de georganiseerde gezondheidszorg slechter. In termen van volksgezondheid: dit zijn ware
helleholen. In de 21ste eeuw creperen mensen er met een snelheid niet veel lager dan in de 19de. De ebola-epidemie toont het gevaar van falende staten die ziekte en geweld kweken. Waar eindigt onze verantwoordelijkheid, en begint de Afrikaanse? De wereld wordt een dorp, de grenzen verdampen. Dan is deze vraag nauwelijks relevant.
Luc Bonneux
W. van der Pol
ziekenhuisapotheker en counselor, Delft
Daar waar artikelen, columns, late night shows en commentaren verschijnen van halfdeskundigen komen schalen vol met broodjes aap op tafel. Aap een: de farma industrie is lax. Ebola is niet het enige virus dat lastig is om te onderzoeken. Het is bij m...ijn weten een RNA virus. Er zijn nog vele bedreigende virussen van dat soort. Eigenlijk zouden -hypothetisch- de farmapijplijnen met zo veel ontwikkelingen van nieuwe farmaca tijdelijk dichtgestopt moeten worden , om de weg vrij te maken voor het ontwikkelen van vaccins tegen dreigende virussen. Aap 2. Een of meerdere vaccininjecties kunnen besmette en doodzieke patienten redden van een gewisse dood. Iedereen weet dat vaccins niet meer in de ziektefase werken, de ziekte wekt zelf al anitstoffen op, maar niet meer voldoende. De antistoffen werken wel, maar worden geen vaccins genoemd. Aap 3.:Ebola is erg besmettelijk. Dat is maar net hoe je het interpreteert. Het is de vraag of de maanpakken beter beschermen dan luchtiger pakken, die geen zweet produceren, dat een gevaar is bij het omkleden. Aap 4.: Ebola is een verwaarloosde dreiging (zegt ontdekker Peter Piot). Van het Ebola virus zijn al verschillende varianten bekend. Het is daarom vervelend om over het Ebola virus te spreken. Aap 5: Westerse artsen en verpleegkundigen moeten direct vervoerd en behandeld worden in een Westerse ziekenhuizen. De vraag is of de kansen zoveel beter zijn in een Westerse omgeving. Er is geen eenduidige therapie. Veel vocht, plasma en antibiotica. Dat kan ook in Afrika, en voorkomt een nieuw soort discriminatie.
Er liggen nog meer broodjes op de schaal.
algra
zelfstandig bedrijfsarts, rotterdam
Spijker harde column van Bonneux. Wellicht is het woord meedogenloos hierbij op zijn plek. Heb de betekenis even van op gezocht. Passende keuzes zouden kunnen zijn:onbarmhartig, niets ontziend, genadeloos, onverbiddelijk. Nou ja: meer dan voldoende ...stof tot reflectie voor het komende weekend in ieder geval lijkt me. Nog maar eens een keer lezen en laten bezinken.
Dolf Algra, blogger Medisch Contact
H. van der Linde
huisarts, BURGH HAAMSTEDE Nederland
“En bijgevolg zijn er geen door de industrie gefinancierde virologen die de onweerstaanbare drang voelen om de volksgezondheid te behoeden door de burger bewust te maken van de virale gevaren die hem bedreigen, van hypothetische tot louter denkbeeldi...ge”, aldus Luc Bonneux.
Die zijn er bij influenza wel. Een nieuwe commissie van de Gezondheidsraad bracht in juni weer advies uit over de griepprik.
Het rapport begint met: “Hoe effectief griepvaccinatie deze groep ouderen beschermt […..] is echter niet precies bekend. Aanwijzingen daarvoor zijn er wel degelijk, maar de bewijskracht van de beschikbare gegevens is beperkt”.
Het rapport eindigt met een pleidooi voor onderzoek: “De Commissie vindt het belangrijk en acht het ook mogelijk om beter zicht te krijgen op de effectiviteit en doelmatigheid van het vaccinatieprogramma voor gezonde ouderen. Gaat het om een betere bepaling van de effectiviteit, dan is in principe de beste aanpak om een grote prospectieve Randomized Controlled Trial (RCT) uit te voeren over meerdere seizoenen”.
Aan de gouden stelregel dat primaire preventie moet berusten op bewezen veiligheid en effectiviteit wordt dus nu niet voldaan. Kerngezonde mensen mogen niet blootgesteld worden aan medicijnen en vaccins met lichaamsvreemde eiwitten zonder die bewezen veiligheid en effectiviteit.
De nieuwe Commissie adviseerde echter om gewoon door te gaan met vaccineren. De vraag is nu of er, anders dan voorheen, geen conflicterende belangen meer meespeelden in die besluitvorming. Zaten er geen virologen in als door Luc Bonneux bedoeld? Professor Jan Wilschut bijvoorbeeld, een fervente voorstander van jaarlijkse griepvaccinatie?
Hij is volgens zijn website o.a. oprichter en adviseur van Mymetics en ViciniVax, internationale bedrijven in vaccinontwikkeling en lid van de wetenschappelijke adviesraad van vaccinproducent Merck Sharp Dohme BV.
Kan de Gezondheidsraad eens uitleggen wat zij verstaat onder onbevooroordeelde en onafhankelijke commissieleden?