Laatste nieuws
Mathijs Smit
5 minuten leestijd
werk en inkomen

Veel minder werk voor psychiaters

1 reactie

‘Door de bezuinigingen houden veel instellingen de hand op de knip’

De overheidsbezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg zorgen voor een forse terugval in de vacatures voor psychiaters. Behoort het tekort aan psychiaters binnenkort tot het verleden?

De begin dit jaar doorgevoerde bezuinigingen op de geestelijke gezondheidzorg hebben nu al een zichtbaar effect op de arbeidsmarkt voor psychiaters. Dat blijkt uit de nieuwste arbeidsmarktmonitor van Medisch Contact, en uit commentaar van branchevereniging GGZ Nederland en het Capaciteitsorgaan.

In het eerste kwartaal van dit jaar vond een opvallende vacaturedaling plaats bij de beroepsgroep, die bestaat uit ruim 3200 geregistreerde psychiaters. Het aantal vacatures daalde van 251 in het laatste kwartaal van 2011, naar 167 nu. Een daling dus van ruim 33 procent, opvallend veel scherper dan de algehele krimp van de arbeidsmarkt voor artsen in deze periode, die ruim 10 procent bedroeg (zie ook het artikel op blz. 1014).

Ook gemeten over een langere periode valt de krimp van het aantal vacatures voor psychiaters op, zeker in vergelijking met het totale aantal vacatures voor artsen. In de grafiek zijn de aantallen in het laatste kwartaal van 2010 gesteld op 100. De grafiek toont dat het aantal vacatures voor psychiaters in de eerste twee kwartalen van vorig jaar ongeveer stabiel was, en in het derde kwartaal zelfs een piek vertoonde, maar in het laatste kwartaal van 2011 al begon aan een vrije val.

Machteld Alsbach, senior beleidsadviseur financiering en arbeidszaken bij GGZ Nederland, is er niet door verrast. ‘Veel instellingen worden geconfronteerd met de zware bezuinigingen in de sector, en houden de hand op de knip. Omdat personeel de grootste kostenpost is, is het niet gek dat dit zich meteen vertaalt in het inkrimpen van de flexibele schil van medewerkers en het intrekken van vacatures.’

Bezuinigingen
Vorig jaar werd duidelijk dat de ggz een van de sectoren is waar de bezuinigingen op de zorg zich het zwaarst laten voelen. De felle protesten na de bekendmaking van de plannen in juni en de nadere uitwerking in de Miljoenennota in september veranderden weinig aan het voornemen van minister Edith Schippers van Volksgezondheid om de sector met 600 miljoen euro te korten.

Zij verwacht de besparingen binnen te halen door de behandelingstarieven te verlagen en de eigen bijdragen voor de patiënt te verhogen. Beide maatregelen zetten de arbeidsmarkt voor psychiaters onder druk. Als instellingen door lagere behandeltarieven minder geld ontvangen voor de geleverde zorg terwijl de salarissen voor psychiaters niet meedalen, zullen zij in de kosten moeten snijden. Dat kan onder meer door arbeidsherschikking, waarbij een deel van het werk niet meer door psychiaters, maar goedkopere arbeidskrachten als psychologen of verpleegkundig specialisten wordt gedaan.

De hogere eigen bijdragen hebben naar verwachting een nog directer effect. De algemene verwachting is dat deze resulteren in een flinke daling van de zorgvraag.

Dat wordt onder meer bevestigd door een enquête door onderzoeksinstituut Nivel, die GGZ Nederland begin april publiceerde. Van de vijfduizend ondervraagden zei 40 procent bij een eigen bijdrage van 200 euro helemaal geen gebruik meer te zullen maken van ggz-zorg in de tweede lijn. Nog eens 30 procent verwachtte minder zorg te gaan gebruiken. Slechts bij de resterende 30 procent zou de financiële drempel geen effect hebben.

Quickscan
Machteld Alsbach wijst ook op een eind maart bekendgemaakte quickscan, die de gevolgen van de bezuinigingen voor ggz-instellingen in de eerste zes weken van dit jaar in kaart brengt. Deze laat zien dat het merendeel van de instellingen als gevolg van de eigen bijdragen daadwerkelijk te maken hebben gekregen met patiënten die hun behandeling niet voortzetten, of er niet aan beginnen. Omdat de meeste cliënten al voor de invoering van de eigen bijdragen in behandeling waren, verwacht GGZ Nederland de volledige effecten van de ontwikkeling pas op langere termijn te voelen. Voor 2012 gaat de belangenvereniging uit van een gemiddelde vraaguitval voor de ambulante zorg van 11 procent, en voor de klinische zorg van 5 procent.

In de quickscan becijfert GGZ Nederland eveneens dat de bezuinigingen zo’n vijfduizend voltijdsbanen in de sector zullen kosten. Met cijfers uit een arbeidsmarktrapport uit 2009, waaruit blijkt dat psychiaters 2,7 procent van het totaal aantal werknemers in ggz-instellingen uitmaken, valt een eenvoudig rekensommetje te maken. Alleen al bij de instellingen zullen zo’n 175 psychiaters (135 fte) hun baan verliezen.

Instroom
Ook Joris Meegdes van het Capaciteitsorgaan, dat het ministerie van Volksgezondheid adviseert over de instroom van studenten en aiossen in geneeskundeopleidingen, signaleert bezorgdheid in de sector over de arbeidsmarkt. Hij constateert dat de huidige signalen daarover afwijken van die uit de afgelopen jaren. ‘Tot voor kort hoorden wij altijd verhalen van tekorten aan psychiaters, vooral in de kinder-, jeugd-, en ouderenhoek. Maar nu merken wij dat het veld zich zorgen maakt of er straks niet te veel psychiaters zijn.’

Meegdes kan nog niet zeggen of het Capaciteitsorgaan ter voorkoming van een toekomstig overschot aan psychiaters haar advies voor de instroom in de opleidingen zal verlagen. ‘Ons laatste advies stamt uit 2010. Deze zomer beginnen we met de nieuwe ramingen. Daar kan ik niet op vooruit lopen. Maar wel zullen we de recente geluiden uiteraard serieus nemen, en meenemen.’

Wat de toekomstige arbeidsmarkt betreft wijst Alsbach op de spanning tussen de huidige kortetermijngevolgen van de bezuinigingen die dwingen tot krimp, en de zorgbehoefte die op langere termijn blijft groeien. ‘Dat is een vraag waarmee onze instellingen ook worstelen. Hoe kunnen zij financieel het hoofd boven water houden, maar toch kwalitatief goede zorg blijven verlenen?’ GGZ Nederland hoopt dat onder meer te bereiken door de krimp zoveel mogelijk plaats te laten vinden in de ondersteunende, in plaats van de zorggerelateerde functies.

Gezien de groei van de zorgvraag op de langere termijn gelooft Alsbach vooralsnog niet dat de forse daling van het aantal vacatures voor psychiaters per se zal leiden tot een lagere instroom in de opleidingen. ‘De horizon van het Capaciteitsorgaan reikt verder dan de bezuinigingen. Door de vergrijzing bij zowel patiënten als de zorgaanbieders zal de behoefte aan werknemers in de ggz blijven bestaan, dus ook aan psychiaters.’

Mathijs Smit

PDF van dit artikel

Vind een vacature op MedischContactBanen


De in het artikel genoemde links:

beeld: ANP Photo
beeld: ANP Photo
werk Psychiaters werk en inkomen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • A.J.M. van Zeist-Jongman

    Psychia, TE AROHA New Zealand

    Psychiaters kunnen altijd overwegen naar Nieuw-Zeeland te komen, hier zijn nog genoeg banen voor psychiaters in een gezondheidszorgsysteem dat doet denken aan Nederland 10-15 jaar geleden.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.