Zonder prikkels geen vernieuwing (4)

Terecht schrijven Kok c.s. dat de introductie van DBC’s een stap in de goede richting is (MC 2/2006: 76). Echter, een fundamenteel probleem blijft. Ook in het DBC-systeem zit geen expliciete prikkel om kwaliteit in termen van effectiviteit en patiëntgerichtheid te verbeteren. De DBC-systematiek is met name op prijs en volume georiënteerd en minder op de inhoud van de geleverde zorg. Het optimisme dat concurrentie en de loskoppeling van de DBC-systematiek van de instellingen prikkels creëren voor innovatie en kwaliteit deel ik niet.

Ten eerste is concurrentie slechts in beperkte mate mogelijk en ten tweede is het voor patiënten vaak lastig om de kwaliteit van zorg te beoordelen, zelfs wanneer deze door publicaties transparant wordt gemaakt. Het subjectieve oordeel van een bekende weegt vaak zwaarder dan de voor een patiënt abstracte informatie van een report card. Daarentegen zijn verzekerden wel gevoelig voor de premie. Kostenbesparing is de belangrijkste prikkel voor zorgaanbieders en verzekeraars. Daarom zullen alleen die innovaties en kwaliteitsverbeteringen worden gestimuleerd die de efficiency van een zorgaanbieder verhogen.

Het door Kok e.a. beschreven probleem dat besparingen niet altijd daar worden gerealiseerd waar de investeringen worden gedaan, blijft voor kwaliteit (o.a. effectiviteit en patiënt­gerichtheid) ook in een systeem van concurrentie grotendeels bestaan. Willen we een bekostigingssysteem hebben dat prikkels bevat tot innovatie en het continue streven naar kwali­teits­verbetering, dan zullen kwaliteitsover­wegingen moeten worden meegenomen in de hoogte van de vergoeding. Zorgverzekeraars kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Zij zouden als collec­tief en samen met de zorg­aanbieders een set van indicatoren moeten ontwikkelen op basis waarvan beloning kan plaatsvinden. Hoe gaat worden beloond, financieel of niet-financieel, kan iedere zorg­verzekeraar zelf bepalen.

Tot slot zullen we moeten nadenken over hoe wij als maatschappij zorgverzekeraars vergoeden voor de investeringen waarvan wij als burger, patiënt en maatschappij profiteren, maar die zich niet vertalen in besparingen voor de zorgverzekeraar.

Toronto (Canada), februari 2006

Thomas Custers, Information Management Project, Health Results Team, Ministry of Health and Long-Term Care