Veel interesse voor wittejasceremonie

Het VUmc organiseert sinds oktober vorig jaar tijdens de bachelordiploma-uitreiking een zogeheten wittejasceremonie. De studenten maken dan de overstap naar de klinische fase van de masteropleiding en krijgen ritueel een witte jas omgehangen.

Ze gaan bij zichzelf na welk beeld ze hebben van het artsenvak en omschrijven in een zelfgeschreven ‘jaartekst’ wat voor soort dokter ze willen zijn en hoe ze in de klinische praktijk met patiënten en collega’s willen omgaan.

Nicolle Asselbergs-Brüll, oogarts/examinator professioneel gedrag in het VUmc en lid van de landelijke werkgroep Professioneel Gedrag, zegt dat er veel belangstelling is van andere medische faculteiten voor de rituele plechtigheid. Maar behalve in Rotterdam heeft dat volgens psycholoog Benno Bonke, werkzaam in het Erasmus MC en eveneens lid van de landelijke werkgroep, elders nog niet tot concrete navolging geleid. 

De wittejasceremonie is geïnspireerd op Amerikaanse voorbeelden, waar een vergelijkbare ceremonie plaats heeft in meer dan 90 procent van de medische faculteiten. Ze past bovendien in een tendens, zichtbaar aan verschillende Nederlandse geneeskundefaculteiten, om al vroeg in de opleiding aandacht te besteden aan het belang van ‘professioneel gedrag’.

Nicolle Asselbergs is ervan overtuigd dat de plechtigheid zulk gedrag bevordert. ‘De studenten kunnen zelf aangeven door welke docenten of medisch specialisten zij de jas uitgereikt willen krijgen. Daarmee worden door hen duidelijke rolmodellen aangeven. Waarden als ethiek, empathie, respect en attitude kun je namelijk niet uit een boek leren. Die leer je van andere artsen. Ook in discussies met je jaargenoten kunnen beroepswaarden tot ontwikkeling komen. Die discussies vormen de basis van de jaartekst. Daarin verwoorden ze hoe zijzelf als coassistent willen gaan functioneren, welke verantwoordelijkheden, idealen en verplichtingen zij verbonden zien aan hun beroep en hoe zij deze wensen uit te dragen. Je kunt dat zien als intentieverklaring.’ 

In Nederland heeft het Erasmus MC inmiddels een eigen variant van de ceremonie in het leven geroepen. Benno Bonke van het Erasmus MC: ‘We doen dat op het moment dat studenten nog maar een paar weken bezig zijn. De studenten maken een zelfportret en presenteren dat. Dat gebeurt met enig cachet in aanwezigheid van stafleden. Verder wordt er een verklaring voorgelezen. Die rituele aandacht voor het dokter worden, is belangrijk. Studenten realiseren zich daardoor van meet af aan dat ze een studie doen die verantwoordelijkheden met zich meebrengt en dat dokter worden meer is dan alleen maar het vergaren en leren toepassen van wetenschappelijke kennis. Het betekent ook omgaan met kwetsbare mensen. Zo benadrukken wij het belang van professioneel gedrag.’

Op den duur moeten er twee van die rituele momenten komen, vindt Bonke. ‘We denken nog na over de verdere invulling. Mogelijk dat de bachelors die afgelopen najaar als eersten deelnamen aan de nieuwe ceremonie, ook de eersten zullen zijn die een wittejasceremonie ondergaan bij de afsluiting van de masteropleiding.’

Elders is men nog niet zover. Er wordt hooguit nagedacht over invoering van een ceremonie. Bijvoorbeeld bij de faculteit Technische Geneeskunde van de Universiteit Twente. Studieadviseur Marieke Hofman: ‘Onze studenten volgen een nieuwe studie. Binnenkort studeren de eersten af. Een ritueel om dat afstuderen te markeren, in wat toch wel een speciaal vak is, zou wel gepast zijn.’ HM

Jaartekst van studenten aan het VUmc