Verpleeghuizen zijn geen oliebollen

Ieder jaar presenteert de Volkskrant weer de ranglijst van de verpleeg- en verzorgingshuizen. Instellingen die bovenin eindigen trekken de champagne open. Er valt echter zo veel aan te merken op de methode die gebruikt wordt, dat deze festiviteiten als voorbarig mogen worden beschouwd. De ranglijst wordt rekenkundig samengesteld uit twee ranglijsten: een die voortkomt uit de ervaringen van cliënten en familieleden, en een die gevormd wordt door prestatie-indicatoren. Wat uit een eerste blik al duidelijk lijkt, wordt bevestigd door eenvoudige statistiek: er is geen enkel verband tussen deze twee ranglijsten (Pearson’s correlatie is 0,041; p=0,45). Ook zijn de gegevens gedateerd (2009).

Daarnaast is er geen overeenstemming over de waarde van verschillende prestatie- indicatoren, omdat ze handelen over algemene aannames, die niet gecorrigeerd zijn voor individuele omstandigheden. Zo is bijvoorbeeld een hoog gebruik van antidepressiva en een ongewenst gewichtsverlies ‘slecht’, waarbij er niet gecorrigeerd wordt voor het hebben van een depressie of het aanwezig zijn van een ernstige ziekte die gepaard gaat met gewichtsverlies. Ook is uit de literatuur bekend dat deze indicatoren niets anders doen dan het signaleren dat er mogelijk een slechte kwaliteit van zorg is. Een goede score is zeker geen brevet van goede zorg. In de Verenigde Staten is na analyse bijvoorbeeld gebleken, dat huizen die goed scoren op de aanwezigheid van patiënten met depressieve klachten (dus weinig sombere patiënten hebben) simpelweg onvoldoende deskundigheid hebben om deze klachten goed op te merken. Verpleeghuizen die veel patiënten met schizofrenie hebben, zullen slecht scoren op antipsychotica-gebruik, hetgeen zeker geen aanwijzing voor slechte zorg is.

De ervaringen van cliënten en familieleden moeten serieus genomen worden door het management, en slecht scoren op bepaalde indicatoren is een reden om te analyseren hoe dit komt, en waar de zorg beter kan. De gegevens op de door Volkskrant gehanteerde manier gebruiken alsof het een oliebollen-test is geeft een gekunstelde ranglijst, waarbij de winnaars zichzelf ten onrechte bewieroken.

Prof Dr Wilco Achterberg, hoogleraar institutionele zorg en ouderengeneeskunde LUMC

Paul Went, hoofd opleiding tot specialist ouderengeneeskunde LUMC

Meer brieven