Het giftige wij-zij-denken

Een roestig machinegeweer op een even roestig en gammel ziekenhuisbed. Op de rand van dat bed de naam van Ulrike Meinhof, de terroriste die met de RAF Duitsland jarenlang in een angstgreep had.

Het bed vormt het eindpunt van het werk Winterreise (naar de liederencyclus van Franz Schubert) van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer. Kiefer laat in dit werk zien hoe emotie en romantiek kunnen leiden tot geweld en zelfs terrorisme, lees ik in de gids bij de dit weekend geopende tentoonstelling van werk van Kiefer in Museum Voorlinden in Wassenaar.

Ik zou daaraan willen toevoegen: als die emoties verbonden raken met wij-zij-denken. De recente gebeurtenissen in Israël en Gaza zijn daar de zoveelste afschuwelijke illustratie van.

In de noodopvang voor asielzoekers waar ik werk, biedt elk consult, elk overleg en elke ontmoeting eenieder die er werkt of woont de kans het giftige wij-zij-denken – dat we allemaal van binnenuit kennen – te overstijgen. Dat is mijn belangrijkste drijfveer om dit werk te doen.